ΝΤΡΑΓΚΙ

                      Ντράγκι: Ο «τεχνοκράτης» ή ο «πολιτικός λαγός» των ολιγαρχών;

               

Γράφει ο Δημήτρης Σκουτέρης 

Στον ευρωπαϊκό πολιτικό και χρηματοπιστωτικό ορίζοντα, λίγα ονόματα προφέρονται με τόσο σεβασμό , όσο αυτό του Μάριο Ντράγκι. Ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), ο «άνδρας που έσωσε το ευρώ», προφανώς και είναι μια κατασκευασμένη εμβληματική φιγούρα του διεθνούς οικονομικού κατεστημένου. Αναντίλεκτα αυτοί που δεν παρασύρονται από την προπαγάνδα των συστημικών ΜΜΕ αναγνωρίζουν εύκολα ότι  πίσω από την τεχνοκρατική του περσόνα και τη ρητορική της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, κρύβεται μια πραγματικότητα δυσάρεστη και ενοχλητικά συνεπής. Ντράγκι, μια ζωή αφιερωμένη στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων μιας υπερεθνικής χρηματοπιστωτικής και οικονομικής ελίτ, στην υπηρεσία  της γεωπολιτικής ηγεμονίας των ΗΠΑ, πολλές φορές εις βάρος των ευρωπαϊκών λαών και της εθνικής κυριαρχίας τους.

Μεσσίας ή «Τεχνοκράτης» των ολιγαρχών ;

Ο Ντράγκι δεν είναι ο κλασικός πολιτικός, αλλά οι κατά καιρούς αποφάσεις του υπήρξαν κυρίως πολιτικές. Η ισχύς του δεν προέρχεται από λαϊκή εντολή, αλλά από μια ανθούσα τεχνοκρατική καριέρα σε χρηματοπιστωτικά ιερατεία. Η φήμη του χτίστηκε στη δεκαετία του 1990, όταν, ως υψηλόβαθμος υπάλληλος του ιταλικού δημοσίου, επέβλεψε μια σειρά ιδιωτικοποιήσεων, σε βάρος του δημόσιου τομέα προς όφελος ιδιωτικών οικονομικών συμφερόντων. Αυτή η πορεία κορυφώθηκε με τη θητεία του στην ιταλική Κεντρική Τράπεζα και, κυρίως, στην ΕΚΤ.

Στην ΕΚΤ, ο Ντράγκι απέκτησε τον θρύλο του «whatever it takes» («ό,τι χρειαστεί»). Το 2012, με αυτή τη φράση, αντιμετώπισε το ευρωπαϊκό χρέος και σταθεροποίησε το νόμισμα, το Ευρώ. Ωστόσο, αυτή η πράξη,  δεν ήταν τίποτε άλλο από μια τεράστια πράξη διάσωσης του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος. Οι αγορές ηρέμησαν  γιατί ο Ντράγκι τους διαβεβαίωσε ότι τα κεφάλαια των Ευρωπαίων φορολογουμένων θα στήριζαν (θα διέσωζαν)  τις τράπεζες που δημιούργησαν την κρίση. Δεν ήταν ένα σχέδιο για τη διάσωση των πολιτών, αλλά για τη διαφύλαξη του συστήματος που τους εξαπάτησε. Ήταν η τελική νίκη του νεοφιλελευθερισμού: «Ιδιωτικοποιούμε τα κέρδη, κοινωνικοποιούμε τις ζημίες» δηλαδή  κερδίζουν οι τράπεζες, την πληρώνουν οι λαοί, οι κοινωνίες.

Η Σχέση με τις ΗΠΑ και την Goldman Sachs

Η κριτική ότι ο Ντράγκι λειτουργεί ως γέφυρα των αμερικανικών συμφερόντων στην Ευρώπη δεν είναι συνομωσιολογία. Είναι μια ανάγνωση της καριέρας του. Πριν από την προεδρία της ΕΚΤ, ο Ντράγκι ήταν αντιπρόεδρος του Goldman Sachs International (για την Ευρώπη), της πανίσχυρης αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας,. Η Goldman Sachs δεν είναι μια απλή τράπεζα. Είναι ένας θεσμός που έχει παίξει κεντρικό ρόλο σε παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις, συμπεριλαμβανομένου του σκανδάλου των δανείων subprime, και είναι βαθιά διαπλεκόμενος με το αμερικανικό πολιτικό κατεστημένο.

Για την ιστορία αναφέρουμε ότι το «σκάνδαλο των δανείων subprime» ή δανείων χαμηλής εξασφάλισης, ήταν μια χρηματοπιστωτική κρίση που ξέσπασε τον Αύγουστο του 2007, προκαλώντας την κατάρρευση της αγοράς στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ και παγκοσμίως. Η Goldman Sachs,  συγκέντρωνε στεγαστικά δάνεια (πολλά εκ των οποίων ήταν subprime) και τα «πακετάριζε» σε χρηματοοικονομικά προϊόντα. Στη συνέχεια πουλούσε αυτά τα προϊόντα σε επενδυτές ανά τον κόσμο. Ενώ προωθούσε αυτά τα προϊόντα ως «ασφαλείς επενδύσεις», η ίδια η Goldman Sachs στοιχημάτιζε εναντίον τους (shorting), προβλέποντας ότι θα καταρρεύσουν.

Η θητεία του Ντράγκι στη Goldman το 2002-2005 συμπίπτει χρονικά με την εποχή που η τράπεζα «βοήθησε» την Ελλάδα-συγκεκριμένα τον τότε Έλληνα πρωθυπουργό Κ. Σημίτη-  να «μαγειρέψει» τα στατιστικά-οικονομικά -λογιστικά δεδομένα προκειμένου να «ενταχθεί» η Ελλάδα στην Ευρωζώνη, χρησιμοποιώντας παράγωγα, το περίφημο “currency swap” . Αυτό το σκάνδαλο συνέβαλε άμεσα στην έκρηξη του ελληνικού χρέους. Ο Ντράγκι, ως ανώτερος στέλεχος της τράπεζας για την Ευρώπη, δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι αγνοούσε αυτές τις πρακτικές. Αντίθετα, φαίνεται να ήταν μέρος του οικοσυστήματος που τις διευκόλυνε. Βεβαίως και ως επικεφαλής της Ιταλικής Κεντρικής Τράπεζας αλλά και της ΕΚΤ, οι «πολιτικές» του ήταν συνεπέστατα ευθυγραμμισμένες και μάλιστα  συνεχώς με τα διεθνή οικονομικά συμφέροντα που εκπροσωπούσε και στο παρελθόν, σε βαθμό που πολλοί αναρωτιόντουσαν: «Σε ποιον είναι πιστός ο Ντράγκι; Στους Ευρωπαίους πολίτες ή στους πρώην εργοδότες και τους γεωπολιτικούς συμμάχους τους;

Αυτή η «υπακοή» του Ντράγκι δεν είναι τυχαία, δεδομένου ότι ο Ιταλός ενσαρκώνει την «υποκρισία» ενός νεοφιλελεύθερου τεχνοκράτη, ο οποίος προασπίζει και επιβάλλει τον σκληρό οικονομικό φιλελευθερισμό στους αδύναμους (κράτη μέλη όπως η Ελλάδα), ενώ ταυτόχρονα εφαρμόζει χωρίς ηθικό ή ιδεολογικό πρόβλημα κεϋνσιανικές  πολιτικές (πχ χρηματοδοτικές εκροές, quantitative easing) όταν απειλείται το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Είναι μια διττή πολιτική που εξυπηρετεί μόνο την ολιγαρχία των κεφαλαιούχων.

Η Ιταμή Στάση απέναντι στην Ελλάδα

Κανένα παράδειγμα δεν είναι πιο εκφραστικό της φιλοσοφίας του Ντράγκι από τη στάση του απέναντι στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της κρίσης του χρέους. Ως πρόεδρος της ΕΚΤ, ο Ντράγκι ήταν ένας από τους κύριους αρχιτέκτονες της πολιτικής λιτότητας που επιβλήθηκε στην ελληνική οικονομία. Η ΕΚΤ, υπό την ηγεσία του, πήρε σκληρά μέτρα που οδήγησαν στον πραγματικό χρηματοοικονομικό πνιγμό της χώρας.

Το απόγειο αυτής της πολιτικής ήταν το καλοκαίρι του 2015, όταν η ΕΚΤ, σε συντονισμό με άλλους ευρωπαϊκούς θεσμούς, έκλεισε την ροή  παροχής ρευστότητας στα ελληνικά τραπεζικά ιδρύματα, επιβάλλοντας κεφαλαιακούς ελέγχους και ωθώντας την Ελλάδα στο χείλος της οικονομικής κατάρρευσης. Αυτή η πράξη δεν ήταν ούτε ουδέτερη ούτε τεχνοκρατική. Ήταν βαθιά πολιτική. Ήταν ένα σαφές μήνυμα τιμωρίας προς μια κυβέρνηση που είχε το θράσος να αμφισβητήσει τη δόγμα της λιτότητας και να ζητήσει μια διαφορετική διαπραγμάτευση. Χιλιάδες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις έκλεισαν, οι αποταμιεύσεις των πολιτών εξαϋλώθηκαν και το ανθρώπινο κόστος ήταν τεράστιο. Για τον Ντράγκι, όμως, αυτό φαινόταν να είναι ένα απαραίτητο «κόστος» για τη διατήρηση του συστήματος της Ευρωζώνης – ενός συστήματος που, φαίνεται, εξυπηρετεί πρώτα και κύρια τα χρηματοπιστωτικά συμφέροντα του Βορρά.

Η πίεση Ντράγκι υπέρ της Οικονομίας του Πολέμου

Σήμερα, ο Ντράγκι, έχοντας υπηρετήσει και ως Πρωθυπουργός της Ιταλίας, παραμένει μια εξέχουσα φιγούρα στην ευρωπαϊκή σκηνή. Κατά καιρούς «συμβουλεύει» για περαιτέρω Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση υπό το πρόσχημα της ανάγκης ανταγωνιστικότητας και ασφάλειας. Το σχετικά πρόσφατο «project» του, είναι ίσως και το πιο επικίνδυνο: η συστηματική πίεση για τη μετατροπή της ευρωπαϊκής οικονομίας σε οικονομία πολέμου.

Καλυπτόμενος πίσω από την ανάγκη επίτευξης της «βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας», της «απομάκρυνσης από την ενεργειακή εξάρτηση και άρα της απόκτησης ευρωπαϊκής ενεργειακής αυτονομίας», καθώς  και «γεωπολιτικής αυτονομίας», ο Ντράγκι προωθεί μία ατζέντα που ουσιαστικά αφορά την υπερβολική στρατιωτικοποίηση της ΕΕ και την πλήρη υποταγή της στο αμερικανικό γεωστρατηγικό σχεδιασμό. Η Ευρώπη, υπό τις συμβουλές τεχνοκρατών όπως αυτός, καλείται να ξοδέψει δισεκατομμύρια για στρατιωτικούς σκοπούς, να επανεκκινήσει έναν απαξιωμένο και ελλιπές   βιομηχανικό-στρατιωτικό σύμπλεγμα και να ευθυγραμμίσει πλήρως την οικονομία της με τις ανάγκες του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ.

Αυτό δεν είναι παρά μια νέα μορφή λιτότητας: αντί για κοινωνικές παροχές και δημόσιες επενδύσεις, τα δημόσια χρήματα κατευθύνονται προς την «άμυνα» και την πολεμική βιομηχανία. Είναι μια τεράστια ΑΝΙΣΗ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ, δηλαδή μεταφορά πλούτου από τους φορολογούμενους στους μεγάλους αντιπροσώπους του αμυντικού και ενεργειακού τομέα. Και πάλι, ο ρόλος του Ντράγκι είναι καθοριστικός: ως τεχνοκράτης, «ντύνει»  αυτή την ατζέντα με τη γλώσσα της αναγκαιότητας και της ορθολογικότητας, αποπροσανατολίζοντας από το γεγονός ότι πρόκειται για μια βαθιά πολιτική επιλογή που εξυπηρετεί ξένα γεωπολιτικά συμφέροντα και μια μικρή ομάδα βιομηχανικών λόμπι…Και όλα αυτά όταν η ΕΕ δεν αντιμετωπίζει ουσιαστική στρατιωτική απειλή .

Ο απονομιμοποιημένος Ντράγκι

Ο Μάριο Ντράγκι είναι το τέλειο παράδειγμα του δήθεν μοντέρνου τεχνοκράτη: μια φαινομενικά απολιτίκ φιγούρα, η οποία όμως ασκεί απέραντη πολιτική εξουσία. Η εξουσία του, ωστόσο, δεν προέρχεται από δημοκρατική νομιμοποίηση, αλλά από τις υπηρεσίες που παρέχει σε ένα διεθνές δίκτυο οικονομικών και γεωπολιτικών συμφερόντων.

Η πορεία του μας υπενθυμίζει την οδυνηρή για την κοινωνία ήττα. Τη νίκη των χρηματοοικονομικών οργανισμών έναντι των λαών, της Ουάσιγκτον έναντι των Βρυξελλών, του πολέμου έναντι της κοινωνικής συνοχής. Ο Ντράγκι, ενώ παρουσιάστηκε κατά καιρούς ως ο σωτήρας της Ευρώπης, στην πραγματικότητα ενίσχυσε τις ανισότητες, υπονόμευσε την δημοκρατία, προωθεί  μια νέα εποχή συνεχούς στρατιωτικοποίησης και οικονομικής υποταγής. Η κληρονομιά του Ντράγκι δεν είναι μια πιο ενωμένη Ευρώπη, αλλά μια κατακερματισμένη Ευρώπη, μια υποβαθμισμένη Ευρώπη, μια Ευρώπη ηθικής παρακμής, μια ήπειρος που οδεύει στην φτωχοποίηση, που την καλεί σε άμεση έκδοση «κοινού Χρέους», για να χρηματοδοτήσει την οικονομία του πολέμου. Και αυτός και τα αφεντικά του λογαριάζουν χωρίς την κοινωνία. Η κοινωνία είναι με την ΕΙΡΗΝΗ

Ο Δημήτρης Σκουτέρης είναι πολιτικός αναλυτής, skouterisd@gmail.com, https://www.facebook.com/dimitris.skouteris.94, @dim1956.bsky.social, @skouterisd, https://skouterisd.blogspot.com.