ΠΕΡΙ ΜΝΗΜΟΝΙΩΝ Ο ΛΟΓΟΣ

                                            ΠΕΡΙ ΜΝΗΜΟΝΙΩΝ Ο ΛΟΓΟΣ

Γράφει ο Δημήτρης Σκουτέρης

Ας φρεσκάρουμε την μνήμη μας σχετικά με τα περίφημα μνημόνια. Να θυμηθούμε, ότι πριν την ψήφιση στις 6 Μαΐου του 2010 του 1^ου Μνημονίου - και για την δεκαπενταετία που προηγήθηκε - την διακυβέρνηση της χώρας είχαν αναλάβει η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ.

Με βάση την ανάρτηση στο VOULIWATCH ( https://vouliwatch.gr/news/article/i-lixi-toy-mnimonioy-kai-i-exodos-apo-tin-krisi ) αλλά και άλλες πηγές θα παρουσιάσουμε τις πολιτικές δυνάμεις που δια της ψήφου των συναίνεσαν στα τρία Μνημόνια. Αυτό για την ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΛΗΘΕΙΑ, δεδομένου ότι πολλοί επιδιώκουν παραχάραξή της.

1ο ΜΝΗΜΟΝΙΟ:

Το πρώτο μνημόνιο ψηφίστηκε στις 6 Μαΐου του 2010, αν και είχαν προηγηθεί μέτρα λιτότητας και τους προηγούμενους μήνες από την τότε κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου. 

Με το πρώτο μνημόνιο καταργήθηκε οριστικά ο 13ος και 14ος μισθός και υπήρξαν περικοπές μισθών στο δημόσιο. Στα δημόσια έσοδα ο Φ.Π.Α. φθάνει στο 23%, ενώ ταυτόχρονα μειώθηκε ο κατώτερος μισθός και αυξήθηκαν τόσο τα όρια απολύσεων όσο και τα όρια συνταξιοδότησης στα 65 χρόνια. 

Το πρώτο μνημόνιο ψηφίστηκε από 172 Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και του ΛΑΟΣ ενώ μέρος των άρθρων ψηφίστηκε και από τη Βουλεύτρια της Ν.Δ. Ντόρα Μπακογιάννη. 

2ο ΜΝΗΜΟΝΙΟ:

Το δεύτερο και κατά κοινή ομολογία σκληρότερο μνημόνιο έφερε στη Βουλή η κυβέρνηση συνεργασίας με πρωθυπουργό τον Λουκά Παπαδήμο που είχε προκύψει από τις εντονότατες πολιτικές εξελίξεις του 2011.

 Στηρίχθηκε από ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΛΑΟΣ. Ψηφίστηκε στη Βουλή στις 12 Φεβρουαρίου του 2012. Επρόκειτο για ένα νομοσχέδιο  με τίτλο «Έγκριση των Σχεδίων Συμβάσεων Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Ε.Τ.Χ.Σ.), της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Τράπεζας της Ελλάδος, του Σχεδίου του Μνημονίου Συνεννόησης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Τράπεζας της Ελλάδος και άλλες επείγουσες διατάξεις για τη μείωση του δημοσίου χρέους και τη διάσωση της εθνικής οικονομίας». Ψηφίστηκε από 199 Βουλευτές.

Τα βασικά μέτρα που περιλάμβανε ήταν:

- Μείωση κατά 22% του κατώτατου μισθού σε όλα τα κλιμάκια του βασικού μισθού (από 751€ σε 586€) και 32% στους νεοεισερχόμενους μέχρι 25 ετών.

- Κατάργηση 150.000 θέσεων εργασίας από τον δημόσιο τομέα έως το 2015, εκ των οποίων 15.000 μέσα στο 2012.

- Κατάργηση κλαδικών συμβάσεων εργασίας.

- Άρση μονιμότητας σε ΔΕΚΟ και υπό κρατικό έλεγχο τράπεζες.

- Περικοπές συντάξεων, επιδομάτων, δαπανών υγείας, άμυνας.

- Αύξηση αντικειμενικών αξιών και ενοποίηση φόρων στα ακίνητα.

- Αύξηση των εισιτηρίων στις Αστικές Συγκοινωνίες και στον ΟΣΕ κατά 25%.

- Κατάργηση φοροαπαλλαγών και χαμηλού Φ.Π.Α. στα νησιά.

Και αυτό το μνημόνιο συμπληρώθηκε έναν χρόνο αργότερα από το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2013-2016 το οποίο εισηγήθηκε η κυβέρνηση που είχε προκύψει από τη συνεργασία του Αντώνη Σαμαρά και του Ευάγγελου Βενιζέλου. Το μεσοπρόθεσμο ψηφίστηκε στις 7 Νοεμβρίου του 2013 και έλαβε 153 ψήφους (ΝΔ+ΠΑΣΟΚ) .

Τι θεσμοθέτησε το μεσοπρόθεσμο με τις υπογραφές

ΑΝΤΩΝΗ ΣΑΜΑΡΑ ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΣΥΜΒΟΛΗ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ ΩΣ ΥΠΟΥΡΓΟΥ:

- Νέα αύξηση ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης (γενικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67) για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα από την 1/1/2013., μειώσεις εφάπαξ έως 83%.

Μείωσε οριζόντια και κλιμακωτά το άθροισμα όλων των συντάξεων ως εξής: 5% για συντάξεις από 1.000 έως 1.500 ευρώ, 10% από 1.500 έως 2.000 και 15% για συντάξεις πάνω από 2.000 ευρώ.

Κατάργηση ακόμα και των  δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και άδειας για όλους τους εργαζόμενους του Δημοσίου, των ΟΤΑ και των ΝΠΔΔ. Το ίδιος ισχύει και με τα επιδόματα Χριστουγέννων και Πάσχα για τους συνταξιούχους του Δημοσίου.

Κατάργηση του ΕΚΑΣ για συνταξιούχους κάτω των 60 ετών και το ανέβασε στα 64 χρόνια.

Εκποίηση άμεσα στους ιδιώτες του «Ελληνικού», (δηλαδή το πρώην αεροδρόμιο, το Εθνικό Αθλητικό Κέντρο Νεότητας και τη μαρίνα του Αγ. Κοσμά) έναντι ευτελούς τιμήματος

Κατάργησε τις προσλήψεις στους ΟΤΑ υπαλλήλων Υποχρεωτικής και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Οι προσλήψεις στο εξής θα αφορούσαν μόνο υπαλλήλους Τεχνολογικής και Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης, πάντα με τον περιορισμό της μιας πρόσληψης για κάθε πέντε αποχωρήσεις.

Άνοιξε το δρόμο για χιλιάδες απολύσεις στο Δημόσιο, καθώς έθεσε σε διαθεσιμότητα για ένα χρόνο τους υπαλλήλους η οργανική θέση των οποίων καταργήθηκε. Μετά την πάροδο του ενός έτους, ο εργαζόμενος απολύεται, εκτός αν στο μεταξύ έχει μεταταχθεί ή μετατεθεί σε άλλη θέση.

Κατάργησε οποιοδήποτε επίδομα αφορά σε ειδικές επιδοτήσεις ανεργίας και ειδικές εισοδηματικές ενισχύσεις ανεργίας. Το μέτρο αφορούσε σε χιλιάδες απολυμένους μεγάλων επιχειρήσεων που έκλεισαν.

Μείωση του ποσού για τη χορήγηση του επιδόματος μακροχρόνια ανέργου.

Μείωση των ποσών για προνοιακά επιδόματα.

Κατάργηση των τριετιών ενώ προέβλεψε  το χρόνο εργασίας με μόνο προαπαιτούμενο τη μεσολάβηση 11 ωρών ανάπαυσης ανάμεσα σε δύο διαστήματα εργασίας. Δηλαδή, 13 ώρες δουλειά τη μέρα.

- Κατάργηση καθολικότητας της Εθνικής Σύμβασης Εργασίας

- Διευκόλυνση απολύσεων.

-Αντίτιμο 25 ευρώ για είσοδο στα νοσοκομεία.

-Περικοπές ειδικών μισθολογίων. 

3ο ΜΝΗΜΟΝΙΟ:

Το τρίτο μνημόνιο ψηφίστηκε στις 13 Αυγούστου του 2015.

Το μνημόνιο αυτό έλαβε τις περισσότερες ψήφους από όλα τα προηγούμενα αφού το ψήφισαν

222 Βουλευτές από ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΠΟΤΑΜΙ.

Σήμανε όμως και απώλεια 40 Βουλευτών της κυβερνητικής πλειοψηφίας, γεγονός που οδήγησε σε υπηρεσιακή κυβέρνηση και εκλογές στις 20 Σεπτεμβρίου.

Προέβλεπε:

- Την κατάργηση νόμων που είχαν ήδη ψηφιστεί από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ.

-Την ολοκλήρωση της λεγόμενης «ασφαλιστικής μεταρρύθμισης» με αυξήσεις εισφορών, αυξήσεις ορίων ηλικίας, σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ.

- Την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας και μέσω ιδιωτικοποιήσεων που οδήγησε στη δημιουργία του «υπερταμείου».

- Τη διατήρηση και αύξηση των υψηλών φορολογικών συντελεστών, υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% στους προϋπολογισμούς, ενιαίο μισθολόγιο στο δημόσιο, ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζικών ιδρυμάτων και άλλα μέτρα.

ΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΜΝΗΜΟΝΙΑ 21. 08. 2018

Αντί επιμύθιου και δεδομένου ότι κυριολεκτικά από διάφορες πηγές αναπτύσσονται πλήθος ΑΦΗΓΗΜΑΤΩΝ, ΕΝΏ η παραχάραξη της αλήθειας εξυπηρετεί κατά κύριο λόγο τους υπεύθυνους που οδήγησαν τη χώρα σε τρία Μνημόνια παραθέτω συνέντευξη του  καθηγητή κ Δημήτρη Παπαδημητρίου που υπήρξε πρόεδρος στο  Levy Economics Institute of Bard College (New York, USA),και  τέως υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης στην Καθημερινή -https://www.kathimerini.gr/economy/local/959103/apopsi-i-mythologia-ton-100-i-200-dis-kostoys-diacheirisis-syriza/  με τίτλο: Η μυθολογία των 100 ή 200 δισ. κόστους διαχείρισης ΣΥΡΙΖΑ.'

Ό​​σο η οικονομία βελτιώνεται και αυτό δεν βολεύει τον αντιπολιτευτικό λόγο, τόσο περισσότερο αυτός καταφεύγει στο παρελθόν της «χαμένης ανάπτυξης» και της «καταστροφικής διαπραγμάτευσης/διαχείρισης ΣΥΡΙΖΑ» με υποτιθέμενο κόστος πάνω από 100 ή 200 δισ. Παραδείγματα είναι η επίκληση των 100 δισ. από τον κ. Ρέγκλινγκ και των 200 δισ. από τον κ. Βίζερ, αντίστοιχα, και την αντιπολίτευση στις πρόσφατες συζητήσεις στη Βουλή.

Πρόκειται για μυθολογία η οποία βασίστηκε σε μία εσφαλμένη αρχική εκτίμηση για ένα κόστος 86 δισ. (όσο δηλαδή η δανειακή σύμβαση ενός «αχρείαστου» γ΄ μνημονίου), στην οποία αργότερα βασίστηκε και ο επικεφαλής του ESM κ. Ρέγκλινγκ, για να προσθέσει τη χαμένη –βάσει των προβλέψεων ΔΝΤ από το 2014– ανάπτυξη του 2015-16, ανεβάζοντας το κόστος στα 100 δισ. Σε αντίστοιχες εκτιμήσεις με μεγαλύτερη ανάπτυξη βασίστηκε και ο τέως επικεφαλής του EWG για το κόστος στα 200 δισ.

Εκτοτε, πολλά ΜΜΕ και πολιτικοί της αντιπολίτευσης επαναλαμβάνουν άκριτα την ίδια «κατηγορία» περί κόστους-ΣΥΡΙΖΑ 100 ή 200 δισ., προσθέτοντας κατά περίπτωση κι άλλα κονδύλια. Αναφέρομαι στο άκριτα, γιατί κανείς δεν έλαβε υπόψη του την εμπεριστατωμένη επίσημη απάντηση του υπουργείου Οικονομικών, το οποίο εξαρχής διευκρίνισε πως δανεισμός θα γινόταν ούτως ή άλλως για την αποπληρωμή των παλιών χρεών και πως για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών διατέθηκε τελικά μόλις το 1/5 των προβλεπομένων, με συνέπεια από το ποσό των 86 δισ. να έχει αξιοποιηθεί έως σήμερα λιγότερο από το μισό χωρίς καμία αύξηση του χρέους.

Πράγματι, μια χώρα κάτω από τη χιονοστιβάδα του χρέους είναι αναγκασμένη να πληρώνει τεράστια ποσά για την εξυπηρέτηση του χρέους της. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα δανείστηκε 86 δισ. ευρώ για να πληρώσει:

• Χρεολύσια ύψους 35,9 δισ. ευρώ για χρέη που δημιούργησαν προηγούμενες κυβερνήσεις.

• Πληρωμές τόκων ύψους 17,8 δισ. ευρώ.

• Ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών ύψους 5 δισ. ευρώ, αντί των 25 δισ. που προβλέπονταν, άρα 20 δισ. ευρώ αφαιρούνται από τα 86 δισ. ευρώ.

• Πληρωμή ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου ύψους 7,3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 3,1 δισ. ευρώ άφησε στο τέλος του 2014 η προηγούμενη κυβέρνηση, παρά την υποχρέωση που είχε αναλάβει από το δεύτερο μνημόνιο να τις μηδενίσει.

Σύνολο 66 δισ. ευρώ, ανειλημμένες υποχρεώσεις που οποιαδήποτε κυβέρνηση και να εκλεγόταν το 2015 όφειλε να συνάψει νέα δάνεια (γ΄ μνημόνιο) για να τις αναχρηματοδοτήσει.

Συνεπώς, ούτε αχρείαστο ήταν το γ΄ μνημόνιο ούτε το κόστος της διαπραγμάτευσης του ΣΥΡΙΖΑ ήταν 86 δισ.

Βεβαίως, έχει ειπωθεί πως οδηγηθήκαμε σε τρίτο μνημόνιο εξαιτίας των capital controls και της εκροής καταθέσεων από τις τράπεζες, που επιβάρυναν την ανάπτυξη με αύξηση του χρέους, όπως αποδεικνύει η σύγκριση της ανάλυσης βιωσιμότητας του χρέους που έκανε το ΔΝΤ στα τέλη 2014 με αυτήν που έκανε τον Ιούλιο του 2015 και από την οποία προκύπτει μια διαφορά 30% του ΑΕΠ ή περίπου 54 δισ. ευρώ.

Υπάρχουν, ωστόσο, μια σειρά γεγονότα τα οποία παραβλέπονται, όπως:

1. Οι αναλύσεις βιωσιμότητας του ΔΝΤ αποτελούν «ασκήσεις επί χάρτου» που σταθερά αλλάζουν αναλόγως των παραδοχών που κάνουν π.χ. για το ύψος των επιτοκίων, το μέγεθος των πρωτογενών πλεονασμάτων ή το ύψος των ιδιωτικοποιήσεων. Για παράδειγμα, στην έκθεση του 2014 η υπόθεση για τα μακροχρόνια πρωτογενή πλεονάσματα ήταν πάνω από 4%.

2. Το όφελος που έφερε η διαπραγμάτευση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ακριβώς η μείωση των στόχων για πρωτογενή πλεονάσματα από 7,5% του ΑΕΠ τη διετία 2015-2016 σε 0,25% ή όφελος αποτραπέντων μέτρων ύψους 12,5 δισ. ευρώ με επίπτωση 20 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ (μέσω συγκεκριμένων πολλαπλασιαστών).

3. Η ίδια η Ε.Ε. δεν συμφώνησε ποτέ με τις αναλύσεις βιωσιμότητας του ΔΝΤ.

4. Οσον αφορά τις εκροές καταθέσεων από τις τράπεζες, πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι, ήδη, μεταξύ Νοεμβρίου 2014 και Φεβρουαρίου 2015, οι καταθέσεις των τραπεζών μειώθηκαν από 164,3 δισ. ευρώ σε 140,5 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά περίπου 24 δισ. ευρώ, υπό το καθεστώς αβεβαιότητας που τροφοδότησε η κινδυνολογία της απερχόμενης κυβέρνησης.

5. Το όφελος της διαπραγμάτευσης ΣΥΡΙΖΑ δεν αποτυπώνεται μόνο στα χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα και τη συγκριτικά μικρότερη λιτότητα που πέτυχε, αλλά και στα βραχυχρόνια μέτρα αναδιάρθρωσης του χρέους τα οποία θα επεκταθούν. Για τα μέτρα αυτά ο ESM επισημαίνει: «Οταν υλοποιηθούν πλήρως, τα μέτρα αυτά θα πρέπει να οδηγήσουν σε σωρευτική μείωση του λόγου χρέους/ΑΕΠ της Ελλάδας κατά περίπου 25 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2060, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ESM στο βασικό σενάριο. Αναμένεται επίσης ότι οι ακαθάριστες ανάγκες χρηματοδότησης θα μειωθούν κατά περίπου 6 ποσοστιαίες μονάδες στον ίδιο χρονικό ορίζοντα.

Η ανταλλαγή ομολόγων και οι συμβάσεις ανταλλαγής επιτοκίων αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος αυτής της μείωσης. Οι δευτερογενείς επιδράσεις στα επιτόκια αναχρηματοδότησης της Ελλάδας θα αποτελέσουν πρόσθετο όφελος. Τα βραχυπρόθεσμα μέτρα θα βελτιώσουν τη βιωσιμότητα του χρέους της Ελλάδας».

https://www.esm.europa.eu/assistance/greece#facts

Όταν, λοιπόν, επιχειρείται ένας απολογισμός της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, η οποία μάλιστα βρίσκεται σε εξέλιξη, επιστημονικά σωστό είναι να μη λαμβάνονται μόνον υπόψη οι καθυστερήσεις και τα λάθη που ενδεχομένως έγιναν, αλλά και όσα οφέλη διασφαλίστηκαν, τα οποία στην περίπτωση των μειωμένων πρωτογενών πλεονασμάτων υπολογίζονται σε 20 δισ., ενώ σε αυτή των βραχυχρόνιων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους σε 55 δισ. ευρώ (31% του ΑΕΠ) παρούσας αξίας!

Ακόμη κι αν προστεθούν τα 54 δισ. που συνάγει η διαφορά των δύο αναλύσεων βιωσιμότητας χρέους του ΔΝΤ, ο απολογισμός είναι ημιτελής γιατί δεν λογαριάζονται τα παραπάνω οφέλη των 75 δισ. που δίνουν ένα τελικό θετικό αποτέλεσμα της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.

*Ο Δημήτρης Σκουτέρης είναι πολιτικός αναλυτής, skouterisd@gmail.com, https://www.facebook.com/dimitris.skouteris.94, @dim1956.bsky.social, @skouterisd, https://skouterisd.blogspot.com.

.