ΧΡΗΜΑ (1)

                          Ποιος και πως δημιουργεί από το τίποτα το χρήμα; 

                         CBDCs:  Τα παιγνίδια Εξουσίας των Ελιτ.

Γράφει ο Δημήτρης Σκουτέρης

                                      Χρήμα και Εμπορικές Τράπεζες

Ποιος δημιουργεί το χρήμα; Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων θα απαντούσε «η κυβέρνηση» ή «η κεντρική τράπεζα». Ωστόσο, αυτή η αντίληψη είναι μια από τις πιο διαδεδομένες ψευδαισθήσεις. Αυτό γιατί το χρήμα που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας, το 97% αυτού του χρήματος, δεν εκτυπώνεται από το κράτος, αλλά δημιουργείται από τις εμπορικές τράπεζες κάθε φορά που χορηγούν ένα δάνειο. Το γεγονός αυτό αποτελεί τη βάση ενός περίπλοκου συστήματος που έχει δώσει σε μια μικρή ελίτ τεράστια δύναμη και έλεγχο, και τώρα, με την εμφάνιση των ψηφιακών νομισμάτων των κεντρικών τραπεζών (CBDCs), αυτό το παιχνίδι εξουσίας μπαίνει σε μια κρίσιμη, ίσως και τελική, φάση.

Πόσο σημαντικό είναι να το κατανοήσουμε αυτό; Η κατανόηση του πώς δημιουργείται το χρήμα είναι το κλειδί για να ξεκλειδώσουμε το πώς μια μικρή ομάδα ανθρώπων απέκτησε τη δυνατότητα να ελέγχει τα πάντα, από την πολιτική και τα μέσα ενημέρωσης μέχρι τις μεγάλες επιχειρήσεις και τους πολέμους. Σε αυτό το άρθρο, θα φωτίσουμε αυτή την κρυφή διαδικασία και θα εξετάσει την επερχόμενη απειλή των CBDCs, καθώς και τις πιθανές αντιστάσεις που αναπτύσσονται.

                                Πώς Δημιουργείται Πραγματικά το Χρήμα;

Μέσω εμπειρικής έρευνας αποκαλύφθηκε αυτό που για αιώνες ήταν ένα καλά κρυμμένο μυστικό: οι τράπεζες δεν είναι απλά διαμεσολαβητές που παίρνουν τις καταθέσεις μας και τις δανείζουν σε άλλους. Αντιθέτως, κάθε φορά που υπογράφουμε ένα συμβόλαιο δανείου—είτε για ένα σπίτι, ένα αυτοκίνητο, είτε για μια επιχείρηση—η τράπεζα δημιουργεί το ποσό του δανείου από το τίποτα.

Ας το δούμε με ένα απλό παράδειγμα: Όταν ζητάμε ένα δάνειο 200.000 ευρώ για ένα σπίτι, η τράπεζα δεν μεταφέρει αυτό το ποσό από τον λογαριασμό κάποιου άλλου καταθέτη στον δικό μας. Απλά πληκτρολογεί το ποσό στον υπολογιστή της και το πιστώνει στον λογαριασμό μας. Αυτή η πράξη αυξάνει την συνολική προσφορά χρήματος στην οικονομία. Ενώ εμείς έχουμε μια νέα υποχρέωση (το δάνειο), η τράπεζα έχει δημιουργήσει ένα νέο περιουσιακό στοιχείο (το δάνειό μας) και, ταυτόχρονα, έχει δημιουργήσει ένα νέο χρήμα που δεν υπήρχε πριν.

Αυτή η διαδικασία είναι τόσο εξωφρενική που ο μέσος άνθρωπος αρνείται να την πιστέψει. Όμως, όπως η «εμπειρική έρευνα» απέδειξε είναι ο πυρήνας του σύγχρονου τραπεζικού συστήματος. Οι τρεις θεωρίες δημιουργίας χρήματος που κυριαρχούσαν για χρόνια—η «διαμεσολάβηση» (οι τράπεζες δανείζουν τις καταθέσεις), η «κλασματική αποθεματική τραπεζική» (οι τράπεζες πολλαπλασιάζουν τις καταθέσεις με βάση ένα ελάχιστο αποθεματικό) και η «δημιουργία πίστωσης»—είχαν συσκοτίσει την αλήθεια. Αποκαλύφθηκε πλέον ότι μόνο η τελευταία, η παλαιότερη και πιο σοκαριστική θεωρία, ήταν σωστή.....

Η αποκάλυψη αυτή ανατρέπει όσα πιστεύουμε για τη φύση του χρήματος. Δεν είναι ένα σταθερό μέσο ανταλλαγής που ελέγχεται από το κράτος. Είναι ένα ρευστό μέσο που δημιουργείται από ιδιωτικές οντότητες, τις τράπεζες, με σκοπό το κέρδος. Αυτό το προνόμιο είναι, το μεγαλύτερο που έχει δοθεί ποτέ σε μια μικρή ομάδα ανθρώπων και τους έχει επιτρέψει να συσσωρεύσουν ασύλληπτη δύναμη.

                               Τα CBDCs θα είναι η τελική παγίδα;

Εάν η δημιουργία χρήματος από τις τράπεζες ήταν το πρώτο κεφάλαιο της μεγάλης απάτης, τα Ψηφιακά Νομίσματα της Κεντρικής Τράπεζας (CBDCs) φαίνεται να αποτελούν το τελευταίο και πιο επικίνδυνο κεφάλαιο. Μετά από δεκαετίες που επέτρεψαν στις εμπορικές τράπεζες να κυριαρχούν, οι κεντρικές τράπεζες—έχουν μια περίεργη αλλά και «αντι-τραπεζική» ατζέντα. Αυτό γιατί  σχεδιάζουν να εισαγάγουν ένα νέο είδος χρήματος που θα αλλάξει ριζικά την οικονομία και την κοινωνία, τα CBDCs .

Στην ουσία πρόκειται για την ψηφιακή μορφή του επίσημου νομίσματος μιας χώρας (π.χ. του ευρώ ή του δολαρίου), ένα νόμιμο μέσο πληρωμής που εκδίδεται απευθείας από την κεντρική τράπεζα και αποτελεί χρέος της προς τον κάτοχό του . Απλοποιημένα, είναι το ψηφιακό αντίστοιχο του τραπεζογραμματίου, προσβάσιμο απευθείας από τον γενικό πληθυσμό.

Σήμερα, τα χρήματα στον τραπεζικό μας λογαριασμό είναι μια «ψηφιακή κατάθεση». Αυτά τα χρήματα είναι ένα χρέος της εμπορικής  τράπεζας προς εμάς. Ένα CBDC θα ήταν ένα χρέος της Κεντρικής Τράπεζας προς εμάς, ακριβώς όπως τα μετρητά που κρατάμε στο πορτοφόλι μας. Αυτή η διαφορά είναι θεμελιώδης, καθώς μεταφέρει την εγγύηση και την ασφάλεια του κράτους απευθείας στο ψηφιακό μας χρήμα .

Επαναλαμβάνω για την απόλυτη κατανόηση, ένα CBDC είναι μια ψηφιακή μορφή του εθνικού νομίσματος, που εκδίδεται και ελέγχεται απευθείας από την κεντρική τράπεζα. Σε αντίθεση με το σημερινό ψηφιακό χρήμα (όπως οι καταθέσεις στις εμπορικές τράπεζες), το CBDC θα ήταν μια άμεση υποχρέωση της κεντρικής τράπεζας προς τους πολίτες, παρακάμπτοντας τις εμπορικές τράπεζες. Αυτό μπορεί να ακούγεται σαν μια θετική εξέλιξη, αλλά ταυτόχρονα εγείρει τεράστιους κινδύνους.

Η κύρια απειλή των CBDCs είναι ο συγκεντρωτικός έλεγχος. Οι κεντρικές τράπεζες, και κατ’ επέκταση οι κυβερνήσεις, θα αποκτούσαν πλήρη και άμεσο έλεγχο στις οικονομικές συναλλαγές των πολιτών. Φανταστείτε ένα μέλλον όπου το κράτος θα μπορούσε:

• Να παρακολουθεί κάθε μας αγορά σε πραγματικό χρόνο.
• Να προγραμματίζει το χρήμα ώστε να έχει ημερομηνία λήξης, ενθαρρύνοντας έτσι τις δαπάνες και αποτρέποντας την αποταμίευση.
• Να επιβάλλει αρνητικά επιτόκια άμεσα στους λογαριασμούς των πολιτών.
• Να απαγορεύει ή να περιορίζει συγκεκριμένες δαπάνες, για παράδειγμα σε ανθυγιεινά προϊόντα ή σε ενέργεια που το κράτος θα θεωρεί «μη πράσινη».
• Να «παγώνει» χρήματα σε λογαριασμούς πολιτών που διαφωνούν με την κυρίαρχη αφήγηση ή τις πολιτικές της κυβέρνησης, όπως συνέβη με τους διαδηλωτές στο Καναδά το 2022.

Αυτό το επίπεδο ελέγχου μετατρέπει το χρήμα από ένα εργαλείο οικονομικής ελευθερίας σε ένα μέσο κοινωνικού ελέγχου, και υπό συνθήκες κοινωνικού καταναγκασμού. Η ιδιωτικότητα των συναλλαγών θα εξαφανιζόταν, και οι οικονομικές μας επιλογές θα ήταν άμεσα εξαρτημένες από τις επιταγές του κράτους. Αυτή η κίνηση είναι «το τελευταίο, απελπισμένο χτύπημα» των «δυνάμεων που είναι» για να παγιδεύσουν τους πολίτες σε ένα «παγκόσμιο τεχνο-γκουλάγκ». Είναι μια προσπάθεια να αντικαταστήσουν το τρέχον σύστημα, που βασίζεται στην «απάτη» της δημιουργίας χρήματος, με ένα νέο, που βασίζεται στον «απόλυτο έλεγχο» της χρήσης του. .

                       Η Αντίδραση και η Ελπίδα για το Μέλλον

Παρά το ζοφερό αυτό σενάριο η όποια επιλογή των CBDCs αντιμετωπίζει ήδη σοβαρή αντίσταση. Ορισμένοι κυβερνητικοί φορείς, όπως το Κογκρέσο των ΗΠΑ, αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τους τεράστιους κινδύνους που ελλοχεύουν και να εκφράζουν σοβαρές δικομματικές αντιρρήσεις.

Η δύναμη του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει ενημερώσει τους πολίτες σε πρωτοφανή επίπεδα. Η γνώση, που κάποτε ήταν προνόμιο λίγων, είναι πλέον διαθέσιμη σε εκατομμύρια ανθρώπους. Αυτή η ενημέρωση αυξάνει την καχυποψία και την αντίσταση απέναντι σε «μεγάλες ιδέες» που προωθούνται από οργανισμούς όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), όπως πχ  το μοντέλο XC του ΔΝΤ, μια πλατφόρμα που θα λειτουργούσε ως μεσάζων για παγκόσμιες ψηφιακές συναλλαγές, στοχεύοντας στην «συμπερίληψη» και στον κεντρικό έλεγχο.

Ωστόσο, αυτή η προσπάθεια των Δυτικών κυρίως φαίνεται να βρίσκεται σε σύγκρουση με τις εξελίξεις στον υπόλοιπο κόσμο. Τα κράτη των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική, και τα νέα μέλη τους), σχεδιάζουν να αναπτύξουν ένα νέο παγκόσμιο εμπορικό νόμισμα που θα υποστηρίζεται από πραγματικά εμπορεύματα καθώς και από  τον χρυσός και το ασήμι. Αυτό το «σκληρό» χρήμα, σε αντίθεση με τα ψηφιακά και τα fiat νομίσματα, θα είναι ανεξάρτητο από τις διαθέσεις των κεντρικών τραπεζών και των κυβερνήσεων. Η στροφή αυτή αποτελεί μια απάντηση στην υπερβολική δύναμη του δολαρίου και μια προσπάθεια για ένα πιο δίκαιο, αποκεντρωμένο οικονομικό σύστημα.

Η σύγκρουση ανάμεσα στο δυτικό, κεντρικά ελεγχόμενο μοντέλο και στο αναδυόμενο, πολυπολικό μοντέλο είναι ορατή. Το 2024 όπως και 2025 είναι κομβικά έτη. Η εμπιστοσύνη στο δυτικό κατεστημένο έχει φτάσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, και οι άνθρωποι αρχίζουν να αναζητούν εναλλακτικές. Η αντίσταση στα CBDCs, η αυξανόμενη δύναμη των BRICS και η αποκάλυψη της απάτης της δημιουργίας χρήματος αποτελούν σημάδια ότι ο αγώνας για την οικονομική ελευθερία δεν έχει χαθεί.

                                       Τελικά η Επιλογή είναι δική Μας

Η ιστορία της δημιουργίας χρήματος από τις τράπεζες δεν είναι απλώς μια οικονομική λεπτομέρεια· είναι η ιστορία του πώς παραδώσαμε την οικονομική μας ελευθερία σε μια μικρή ελίτ. Τώρα, αυτή η ελίτ προσπαθεί να κάνει το επόμενο βήμα: να πάρει τον απόλυτο έλεγχο μέσω των ψηφιακών νομισμάτων.

Όμως, το μυστικό είναι πλέον γνωστό. Το «τέλος» του παλιού συστήματος μπορεί να είναι κοντά, αλλά το μέλλον δεν είναι προκαθορισμένο. Η κατανόηση αυτών των κινδύνων και η αντίσταση σε αυτούς είναι απαραίτητη για να διασφαλίσουμε ότι οι μελλοντικές γενιές δεν θα ζήσουν σε έναν κόσμο όπου κάθε οικονομική τους κίνηση παρακολουθείται και ελέγχεται. Η μάχη για την ελευθερία του χρήματος είναι ουσιαστικά μια μάχη για την ίδια την ελευθερία μας.

Ο Δημήτρης Σκουτέρης είναι πολιτικός αναλυτής, skouterisd@gmail.com, https://www.facebook.com/dimitris.skouteris.94, @dim1956.bsky.social, @skouterisd, https://skouterisd.blogspot.com.

 

 

 

 

ΚΑΤΑΡ-ΗΠΑ

                        ΤΟ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΤΡΑΜΠ-ΗΠΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΕΡΟΣΚΑΦΟΣ

                               ΠΟΥ ΤΟΥΣ ΔΩΡΙΣΕ ΤΟ  ΚΑΤΑΡ

                                  

                                           Γράφει ο Δημήτρης Σκουτέρης

Πλήθος δημοσιευμάτων ασχολούνται με την ιταμή Ισραηλινή επίθεση κατά στόχων στο Κατάρ. Ένα από τα θέματα που ο διεθνής τύπος αναδεικνύει είναι και η άθλια στάση του Τραμπ και των ΗΠΑ έναντι του Κατάρ, το οποίο μάλιστα του δώρισε και ένα πολυτελέστατο αεροσκάφος.  

Γνωστό ότι το Κατάρ διαθέτει ακριβοπληρωμένη αεράμυνα που συμπεριλαμβάνει  και τα αμερικανικά συστήματα Patriot. Το κύριο χαρακτηριστικό αυτών των συστημάτων είναι η στενή τους σχέση με αεροσκάφη έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου (AWACS), δορυφόρους και κέντρα διοίκησης που παρέχουν δεδομένα στόχευσης Επιπλέον, διαθέτουν λειτουργία [τηλεχειριστηρίου] απενεργοποίησης για την αποτροπή τυχαίας προσβολής από φίλια πυρά.

 Αυτή η λειτουργία απενεργοποίησης είναι «προβληματική»  επειδή η αμερικανική πλευρά μπορεί να απενεργοποιήσει αυτά τα συστήματα ανά πάσα στιγμή. Προφανώς αυτό έπραξαν στην περίπτωση του Κατάρ

                             Οι ΗΠΑ δεν υπερασπίστηκαν το Κατάρ

Εκτός από τη χρήση των Patriot, το Κατάρ φιλοξενεί τη μεγαλύτερη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Με βάση τη συμφωνία μεταξύ Κατάρ και ΗΠΑ, οι Αμερικανοί έπρεπε να υπερασπιστούν τον εναέριο χώρο του Κατάρ ανοίγοντας πυρ στα ισραηλινά αεροσκάφη. Ωστόσο, αυτό δεν συνέβη…

Ο αμερικανικός στρατός γνώριζε για τα εισερχόμενα ισραηλινά αεροσκάφη, αλλά δεν προέβη σε καμία ενέργεια, επιτρέποντάς τους ουσιαστικά να επιχειρούν ελεύθερα εναντίον της αντιπροσωπείας της Χαμάς που είχε προσκληθεί στο Κατάρ για διαπραγματεύσεις. Οι ΗΠΑ το γνώριζαν πλήρως.

Οι αραβικές χώρες, αλλά και η Ελλάδα, θα πρέπει να το λάβουν υπόψη: όπου χρησιμοποιούνται αμερικανικά Patriot, οι ΗΠΑ μπορούν να τα απενεργοποιήσουν ανά πάσα στιγμή, αφήνοντας τον ουρανό τους εντελώς ανυπεράσπιστο.

Οι ΗΠΑ έχουν επιλέξει:  Ισραήλ

Αυτή είναι αναμφίβολα μια σκανδαλώδης κατάσταση, δεδομένου ότι το Κατάρ είναι στενός σύμμαχος των ΗΠΑ και είχε υποσχεθεί να επενδύσει δισεκατομμύρια στην αμερικανική οικονομία, συν το προεδρικό δώρο-το υπερπολυτελές αεροσκάφος- στον Τραμπ. Το πιο γελοίο στην υπόθεση είναι ότι οι θρασύτατοι Αμερικανοί «προειδοποίησαν» το Κατάρ για την επίθεση μόλις δέκα λεπτά αφότου είχε ολοκληρωθεί .

             Τελικά «Ουδείς αγνωμονέστερος του ευεργετηθέντος»

 

PAX

                                        Pax Americana           VS               Pax Sinica 

  

Γράφει ο Δημήτρης Σκουτέρης

Στο πολυκύμαντο τοπίο της σύγχρονης γεωπολιτικής, δύο αντιφατικές φιλοσοφίες ανταγωνίζονται για να καθορίσουν το μέλλον του διεθνούς συστήματος: Η Pax Sinica (Κινέζικη Ειρήνη) που προωθείται από το Πεκίνο, και η Pax Americana (Αμερικανική Ειρήνη), που επικρατούσε τις τελευταίες δεκαετίες. Η σύγκρουση αυτή δεν είναι μόνο γεωστρατηγική, αλλά και ιδεολογική, αφορά δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη διακυβέρνηση του παγκόσμιου χώρου.

                                               Pax Americana 

 Η «Ειρήνη» της Υπεροπλίας και του Οικονομικού Ελέγχου

Ο όρος Pax Americana (Λατινικά: «Αμερικανική Ειρήνη») είναι σκόπιμα διαμορφωμένος κατά το πρότυπο παλαιότερων ιστορικών περιόδων ηγεμονίας, όπως η Pax Romana της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ή η Pax Britannica της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Αναφέρεται στην περίοδο σχετικής ηρεμίας που ακολούθησε το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο (1945), κατά την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες αναδείχθηκαν ως η κύρια οικονομική, πολιτιστική και στρατιωτική δύναμη παγκοσμίως, επιβάλλοντας  τους όρους της παγκόσμιας τάξης.

Το κεντρικό χαρακτηριστικό αυτής της περιόδου είναι η μονοπολική δομή της παγκόσμιας εξουσίας, δηλαδή η οργάνωση του κόσμου γύρω από ένα μόνο κέντρο ισχύος. Η αμερικανική ηγεσία στηριζόταν σε έναν συνδυασμό οικονομικών θεσμών (όπως το Σχέδιο Marshall), συλλογικών αμυντικών συμφώνων (όπως το ΝΑΤΟ), και στη αδιαμφισβήτητη στρατιωτική υπεροχή και στην ικανότητα για μονομερείς παρεμβάσεις.

Στρατιωτική Υπερδύναμη και Παγκόσμιο Δίκτυο Βάσεων

Ο πιο ουσιαστικός πυλώνας της Pax Americana είναι η τεράστια στρατιωτική της ισχύς Οι ΗΠΑ διατηρούν πάνω από 750 στρατιωτικές βάσεις σε πάνω από 80 χώρες παγκοσμίως, με δαπάνες άμυνας που κυμαίνονται μεταξύ $800 δισεκατομμυρίων ως $ 1 τρις ετησίως, δηλαδή όσα αθροιστικά δαπανούν οι10 χώρες που έπονται των ΗΠΑ. Αυτό το δίκτυο επιτρέπει στις ΗΠΑ να προβάλλουν αλλά και να επιβάλλουν παντοιοτρόπως την ισχύ τους σε κάθε γωνιά του πλανήτη επιβάλλοντας τη «ειρήνη» τους μέσω της άμεσης παρουσίας τους.

Ο Οικονομικός στραγγαλισμός  και η «Ήπια Δύναμη» (Soft Power)

Παράλληλα, η αμερικανική ηγεμονία ενισχύθηκε μέσω οικονομικών μηχανισμών. Θεσμοί όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και η Παγκόσμια Τράπεζα, με δομές ψήφου που ευνοούν τις ΗΠΑ, χρησιμοποιήθηκαν για την προώθηση της αμερικανικής οικονομικής ατζέντας και την επιβολή πολιτικών προσαρμογής. Η USAID και άλλοι φορείς «ήπιας δύναμης» ξόδεψαν δισεκατομμύρια για την προώθηση του «αμερικανικού μοντέλου ανάπτυξης, δημοκρατίας και πολιτισμού», δημιουργώντας μια παγκόσμια αίσθηση της αμερικανικής πολιτισμικής κυριαρχίας.

Όπως επισημαίνουν αναλυτές, αυτό το μοντέλο συχνά εκφραζόταν μέσω της «διπλωματίας των κανονιοφόρων», μιας πολιτικής όπου η στρατιωτική ισχύς χρησιμοποιείται για να επιβληθούν οι αμερικανικές θέσεις. Αυτό φαίνεται σε μια σειρά από συρράξεις και πραξικοπήματα που σημάδεψαν την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και όχι μόνον. Φτάνει να θυμηθούμε τον Πόλεμο της Κορέας -αυτόν του Βιετνάμ-αλλά και τις πραξικοπηματικές επεμβάσεις στη Γουατεμάλα (1954)-στην Ελλάδα (1967)-στη Χιλή (1973)-την Κύπρο καθώς και τους πρόσφατους πολέμους στην Σερβία- στο Ιράκ-στο Αφγανιστάν. Η «ειρήνη» αυτή ήταν συχνά επιλεκτική, επικρατούσε μεταξύ των μητροπόλεων του καπιταλισμού, αλλά ταυτόχρονα εξάγονταν βία-βάναυσα και αυταρχικά στις χώρες της Περιφέρειας..

                                    Η Pax Sinica

 Μια προσφορά στην Πολυπολικότητα και Κοινή Ανάπτυξη

Αντιθέτως, η Pax Sinica που προωθεί η Κίνα δεν προβάλλεται ως μονομερής ηγεμονία, αλλά ως μια κοινή επιδίωξη πολυπολικής παγκοσμιοποίησης. Το μότο της θα μπορούσε να συνοψιστεί στην φράση: «Κάντε Εμπόριο, Όχι Πόλεμο – για το Κοινό Καλό».

                            Οι Δύο Κύριοι Πυλώνες: SCO και BRICS

Η κινεζική στρατηγική προωθείται μέσω δύο κύριων, συμπληρωματικών οργανισμών:

      Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO)

Εστιάζει στη περιφερειακή ασφάλεια και πολιτιστική συνεργασία.

1.       Η SCO εξέδωσε κοινή δήλωση υποστήριξης του πολυμερούς συστήματος εμπορίου, επαναβεβαιώνοντας τις αρχές του ΠΟΕ (Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου), ενώ καταδίκασε τα «μονομερής αναγκαστικά μέτρα» (π.χ. κυρώσεις) που εφαρμόζουν άλλα κράτη.

2.       Στόχος η προώθηση της Ανάπτυξης: Η δήλωση είναι «επικεντρωμένη στην ανάπτυξη», δεσμεύεται να βοηθήσει τα αναπτυσσόμενα μέλη να επιτύχουν την εκβιομηχάνισή τους και να υποστηρίξει τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες.

3.        Στρατηγική Ασφάλεια : Η SCO καταδικάζει τρομοκρατικές επιθέσεις (όπως αυτή στο Παχάλγκαμ της Ινδίας) χωρίς γεωπολιτική προκατάληψη, απορρίπτει ρητά το φαρισαϊσμό στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας και καταδικάζει ξεκάθαρα τις στρατιωτικές πράξεις άλλων, όπως τις «στρατιωτικές επιθέσεις του Ισραήλ και των ΗΠΑ εναντίον του Ιράν».

 Βασικές της αρχές είναι»: η αμοιβαία εμπιστοσύνη, το αμοιβαίο όφελος, η ισότητα και ο σεβασμός στην πολιτιστική πολυμορφία.

                        Ομάδα BRICS

Εστιάζει στην οικονομική και πολιτική ασφάλεια του Παγκόσμιου Νότου. Από τις 5 ιδρυτικές χώρες (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Ν. Αφρική), οι BRICS επεκτάθηκαν το 2024-25 σε 11 μέλη ( Αίγυπτος, Αιθιοπία, Ιράν, Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ, Ινδονησία), ενώ εντάχθηκαν ως μέλη-εταίροι 9 επιπλέον κράτη . Επιπλέον περισσότερες από 40 ακόμη χώρες έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για ένταξη. Οι BRICS επιδιώκουν να δημιουργήσουν εναλλακτικούς θεσμούς όπως την Νέα Τράπεζα Ανάπτυξης - NDB και να μεταρρυθμίσουν το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα ώστε να αντανακλά καλύτερα τα συμφέροντα των αναπτυσσόμενων χωρών.

Η Στρατηγική της Αποδολαριοποίησης και οι BRICS:

Ένα από τα πιο σημαντικά όπλα της Pax Sinica έναντι της Pax Americana είναι η προώθηση της αποδολαριοποίησης. Η χρήση του αμερικανικού δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος είναι θεμελιώδους σημασίας για την οικονομική υπεροχή των ΗΠΑ, δεδομένου ότι τους επιτρέπει να  ελέγχουν το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και να επιβάλλουν οικονομικές κυρώσεις.

Οι BRICS εργάζονται ενεργά για να το αναιρέσουν αυτό. Πληροφορούμαστε ότι υπάρχουν συζητήσεις για τη δημιουργία μιας νέας κοινής νομισματικής μονάδας BRICS (προσωρινά ονομαζόμενη «R5»), η οποία θα μπορούσε να υποστηριχθεί από ένα ταμείο πόρων που περιλαμβάνει και πετρέλαιο. Αυτό δεν είναι μόνο οικονομικό εγχείρημα, αλλά και γεωπολιτική πράξη με σκοπό να μειωθεί η εξάρτηση από το δολάριο και να περιοριστεί η ικανότητα των ΗΠΑ για μονομερή οικονομική πίεση.

Σύγκριση Βασικών Μεγεθών  Pax Americana vs. Pax Sinica

Παράμετρος	Pax Americana	Pax Sinica
Κεντρική Αρχή	Μονοπολική Ηγεμονία (ΗΠΑ)	Πολυπολικότητα & Ισοτιμία Κρατών
Βασική Μέθοδος	Στρατιωτική Υπεροπλία & Μονομερείς Παρεμβάσεις	Οικονομική Συνεργασία & Πολυμερής Διπλωματία
Οικονομικό Μοντέλο	Προστατευτισμός, Κυρώσεις	Ανοιχτό Εμπόριο, Υποδομές (Belt and Road)
Έμφαση σε Θεσμούς	ΝΑΤΟ, Παγκόσμια Τράπεζα, ΔΝΤ (Δυτική Κυριαρχία)	SCO, BRICS, AIIB (Εναλλακτικοί Θεσμοί)
Αφήγημα	«Ειρήνη μέσω επιβολής Ισχύος»,	«Κοινό παγκόσμιο μέλλον», «Κοινή αλλά Διακριτή Ασφάλεια»

Το Τέλος μιας Εποχής και ερχομός της Νέας Εποχής;

Η αντίθεση μεταξύ των δύο μοντέλων δεν θα μπορούσε να είναι πιο έντονη. Η Pax Americana, παρά τις θετικές της πτυχές στη σταθεροποίηση των σχέσεων μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων μετά το 1945, υπήρξε σε μεγάλο βαθμό μια « ειρήνη επιβολής». Βασιζόταν σε έναν συνδυασμό σκληρής δύναμης (στρατιωτικά δίκτυα, πραξικοπήματα) και ήπιας δύναμης (οικονομικοί θεσμοί, βοήθεια) για να διατηρήσει την αμερικανική υπεροχή, συχνά με κόστος την ελευθερία, την κυριαρχία και την αυτοδιάθεση άλλων εθνών.

Αντίθετα, η Pax Sinica που προωθείται μέσω των SCO και BRICS προσφέρει ένα εναλλακτικό αφήγημα ειρήνης μέσω του εμπορίου, της συνεργασίας και της συλλογικής διακυβέρνησης. Προσπαθεί να δημιουργήσει ένα πλαίσιο όπου τα κράτη, ιδίως τα αναπτυσσόμενα, μπορούν να συνεργαστούν για την ασφάλεια και την ευημερία τους χωρίς την απειλή της μονομερούς επέμβασης ή των οικονομικών κυρώσεων. Η πρόσφατη επέκταση των BRICS και η ενίσχυση της SCO είναι σαφή σήματα ότι ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου Νότου αναζητά ενεργά εναλλακτικές στη δυτική ηγεμονία.

Ωστόσο, το κινεζικό μοντέλο δεν βαδίζει σε δρόμο στρωμένο με ροδοπέταλα. Οι προκλήσεις παρούσες, αλλά και ο πιθανός ρόλος της Κίνας ως ηγετικής δύναμης, καθώς και το ερώτημα του κατά πόσο αυτό το νέο σύστημα θα είναι πραγματικά πιο δίκαιο και ισότιμο παραμένουν ανοικτά. Παρ 'όλα αυτά, αποτελεί μια ξεκάθαρη και δομημένη πρόταση για μια διαφορετική παγκόσμια διάταξη, που σηματοδοτεί μια ιστορική μετάβαση από την εποχή της μονοπολικής ηγεμονίας στην εποχή της πολυπολικότητας και μάλιστα σε διαφορετικό πλέον τεχνολογικό-παραγωγικό περιβάλλον λόγω Τεχνητής Νοημοσύνης-Βιοτεχνολογίας- Κβαντικής-Ρομποτικής-Αυτοματισμών.  .

Ο Δημήτρης Σκουτέρης είναι πολιτικός αναλυτής, skouterisd@gmail.com, https://www.facebook.com/dimitris.skouteris.94, @dim1956.bsky.social, @skouterisd, https://skouterisd.blogspot.com.

BRICS

 

    ΟΙ ΗΓΕΤΕΣ ΤΩΝ BRICS ΣΤΕΛΝΟΥΝ ΗΧΗΡΟ ΜΗΝΥΜΑ ΣΤΟΝ ΤΡΑΜΠ .

                              Γράφει ο Δημήτρης Σκουτέρης

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση κατόπιν πρωτοβουλίας του Προέδρου της Βραζιλίας Luiz Inácio Lula da Silva, ο οποίος για το 2025 ασκεί την προεδρία  των BRICS, πραγματοποιήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου μια διαδικτυακή συνάντηση των ηγετών της ομάδας, προκειμένου και συμβολικά να σταλεί μήνυμα στον Τραμπ. Μεταξύ των άλλων συμμετείχαν οι ηγέτες της Κίνας, της Αιγύπτου, της Ινδονησίας, του Ιράν, της Ρωσίας της Νότιας Αφρικής, καθώς και ο Πρίγκιπας Διάδοχος των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ο Υπουργός Εξωτερικών της Ινδίας και ο Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών της Αιθιοπίας.

 Αντιμέτωποι με την αυξανόμενη διεθνή αστάθεια, τόσο στον οικονομικό, όσο και στον πολιτικό τομέα, όλες οι χώρες BRICS επιβεβαίωσαν κατά τη συνάντηση  τη δέσμευσή τους στη διατήρηση και την ενίσχυση της πολυμέρειας, καθώς και στη μεταρρύθμιση των διεθνών θεσμών. Οι χώρες του μπλοκ διεξήγαγαν μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση της τρέχουσας παγκόσμιας κατάστασης. Υπήρξε συναίνεση σχετικά με την ανάγκη να προχωρήσουμε προς μια πιο δίκαιη, ισορροπημένη και χωρίς αποκλεισμούς διεθνή τάξη, ικανή να αντικατοπτρίζει τους συνεχιζόμενους μετασχηματισμούς και να ανταποκρίνεται πιο αποτελεσματικά στις απαιτήσεις του Παγκόσμιου Νότου.

Η συνάντηση ήταν επίσης μια ευκαιρία για ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των κινδύνων που συνδέονται με την επανεμφάνιση μονομερών μέτρων, συμπεριλαμβανομένου του διεθνούς εμπορίου, και σχετικά με τον τρόπο επέκτασης των μηχανισμών αλληλεγγύης, συντονισμού και εμπορίου μεταξύ των χωρών BRICS. Η Σύνοδος Κορυφής παρείχε επίσης την ευκαιρία για ανταλλαγή απόψεων ενόψει της 80ής Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών (Νέα Υόρκη, από 23/9), της COP-30 (Μπελέμ, από 11/6) και της Συνόδου Κορυφής των Ηγετών της G20 (22-23/11). Η ομάδα θα παραμείνει προσηλωμένη στην ενεργό συμβολή στην ειρήνη, στην υπεράσπιση της πολυμερούς προσέγγισης και στην οικοδόμηση συλλογικών λύσεων στις παγκόσμιες προκλήσεις.

Οι BRICS αντιπροσωπεύουν ένα εναλλακτικό ήθος που βασίζεται στη διαβούλευση, τις κοινές συνεισφορές και τα κοινά οφέλη.

Ο μηχανισμός συνεργασίας των BRICS αποτελεί βασική πλατφόρμα αλληλεγγύης και συνεργασίας μεταξύ αναδυόμενων αγορών και αναπτυσσόμενων χωρών. Αντιμέτωποι με τον αυξανόμενο ηγεμονισμό, τη μονομερή προσέγγιση και τον προστατευτισμό, οι BRICS, ως «το πρώτο κλιμάκιο του Παγκόσμιου Νότου», επιμένουν στην προώθηση του ανοιχτού πνεύματος, της συμπερίληψης, της συνεργασίας και των αμοιβαία επωφελών αποτελεσμάτων για την οικοδόμηση μιας κοινότητας με κοινό μέλλον για την ανθρωπότητα.

Ο Πρόεδρος Xi Jinping κατά την διάρκεια της Συνάντησης είχε εις βάθος ανταλλαγές απόψεων με τους άλλους συμμετέχοντες ηγέτες σχετικά με το τρέχον οικονομικό περιβάλλον, το πολυμερές σύστημα, τη συνεργασία των BRICS και σημαντικά ζητήματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος. Οι BRICS είναι μια αναδυόμενη δύναμη που εκπροσωπεί τον Παγκόσμιο Νότο και υποστηρίζει την αμεροληψία και την απονομή δικαιοσύνης στην παγκόσμια διακυβέρνηση. Είναι μια ομάδα που δεν επιδιώκει κυριαρχία αλλά συνεργασία, όχι αντιπαράθεση αλλά συντονισμό, και δεν στοχεύει στην αμφισβήτηση αλλά στη μεταρρύθμιση.

Οι BRICS  υποστηρίξουν την πολυμέρεια και επιθυμούν να διαφυλάξουν τη διεθνή δικαιοσύνη , ενώ επιδιώκουν να υποστηρίξουν την ανοιχτότητα και τις αμοιβαία επωφελείς προσπάθειες και να διατηρήσουν τη διεθνή οικονομική και εμπορική τάξη να υποστηρίξουν την ενότητα και τη συνεργασία και να οικοδομήσουν συνέργεια για κοινή ανάπτυξη.

Οι δευτερογενείς κυρώσεις εμποδίζουν την ενίσχυση των εμπορικών δεσμών μεταξύ των χωρών, δήλωσε ο πρόεδρος της Βραζιλίας Λουΐς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα και συνέχισε «Η εισαγωγή εξωεδαφικών μέτρων απειλεί τους θεσμούς μας, οι δευτερογενείς κυρώσεις περιορίζουν την ελευθερία μας να ενισχύσουμε το εμπόριο μεταξύ φιλικών χωρών, το "διαίρει και βασίλευε" είναι η νέα στρατηγική μονομερούς δράσης και οι BRICS πρέπει να δείξουν ότι η συνεργασία είναι πάνω απ' όλα»

«Όσον αφορά την Ουκρανία, είναι απαραίτητο να ανοίξει ο δρόμος για μια ρεαλιστική διευθέτηση που θα λαμβάνει υπόψη τα νόμιμα συμφέροντα ασφάλειας όλων των μερών», δήλωσε ο Λούλα ντα Σίλβα.

« Η εμπιστοσύνη στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ως φορέα επίλυσης διαφορών έχει χαθεί»,…. «Υπήρξε άμεσος αρνητικός αντίκτυπος στο σύστημα του ΟΗΕ, ιδίως στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Η μείωση της εμπιστοσύνης σε αυτό έχει ωθήσει πολλά κράτη να απαιτήσουν ολοκληρωμένες μεταρρυθμίσεις του Συμβουλίου» …..«Η σημασία των BRICS ως εξέχοντος διεθνούς φόρουμ αυξάνεται. Προωθεί σταθερά την εποικοδομητική συνεργασία μεταξύ των κρατών με βάση τις αρχές του αμοιβαίου σεβασμού» δήλωσε ο Αιγύπτιος πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ Σίσι.

Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ δήλωσε κατά τη διάρκεια της έκτακτης διαδικτυακής συνόδου κορυφής των BRICS τη Δευτέρα ότι συμμερίζεται τη θέση της Βραζιλίας για την ουκρανική κρίση: «Ο πρόεδρος Λούλα μίλησε για την ουκρανική κρίση και τη σύγκρουση στη Λωρίδα της Γάζας. Συμφωνώ με τη θέση της Βραζιλίας, είμαι βέβαιος ότι είμαστε όλοι ενωμένοι σε αυτά τα ζητήματα» …Οι BRICS θα αντέξουν στη δοκιμασία των διεθνών αναταραχών και θα συνεχίσουν τη βιώσιμη και μακροπρόθεσμη ανάπτυξή τους…«Πρέπει να αξιοποιήσουμε τα δυνατά μας σημεία, να εμβαθύνουμε την πρακτική συνεργασία και να επιτύχουμε πιο καρποφόρα αποτελέσματα σε τομείς όπως το εμπόριο, τα χρηματοοικονομικά, η επιστήμη και η τεχνολογία», πρόσθεσε ο Κινέζος πρόεδρος.

«Ορισμένες χώρες εξαπολύουν συνεχώς εμπορικούς και δασμολογικούς πολέμους, κάτι που επηρεάζει σοβαρά την παγκόσμια οικονομία και υπονομεύει τους διεθνείς εμπορικούς κανόνες», δήλωσε επίσης ο Σι.

Οι BRICS πρέπει να αναλογιστούν τον ρόλο τους στη διαμόρφωση της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης, στην καταπολέμηση της φτώχειας και στην τήρηση της αρχής της πολυμερούς προσέγγισης, δήλωσε ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής Cyril Ramaphosa κατά τη διάρκεια της διαδικτυακής συνόδου κορυφής των BRICS. Τόνισε επίσης: «Η Νότια Αφρική υποστηρίζει την πρωτοβουλία για τη μεταρρύθμιση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) και οι χώρες BRICS θα πρέπει να υποστηρίξουν τις αλλαγές στο επίπεδο αυτού του οργανισμού,….Το παγκόσμιο εμπόριο υφίσταται σεισμικές αλλαγές που δημιουργούν όχι μόνο προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες για την αναμόρφωση της παγκόσμιας οικονομίας….Η Νότια Αφρική υποστηρίζει τις πρωτοβουλίες των BRICS για την ενίσχυση της οικονομικής ανθεκτικότητας των κρατών μελών, πρόσθεσε ο Ramaphosa.

Οι διεθνείς οργανισμοί που έχουν σχεδιαστεί για να δώσουν φωνή σε όλα τα έθνη έχουν πολύ συχνά παρεμποδιστεί. Σε αυτό το πλαίσιο, οι BRICS αντιπροσωπεύουν ένα εναλλακτικό ήθος: ένα ήθος που βασίζεται στη διαβούλευση, τις κοινές συνεισφορές και τα κοινά οφέλη.

Η ουσία της συνεργασίας των BRICS αντιμετωπίζει τις διαφορετικές ανάγκες των μελών τους. Αποδεικνύοντας πώς οι BRICS μπορούν να αξιοποιήσουν την πρωτοποριακή καινοτομία για ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, η Κίνα έχει προωθήσει πρωτοβουλίες στην τεχνολογία, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τον βιομηχανικό εκσυγχρονισμό στο πλαίσιο των BRICS. Η έναρξη του Κέντρου Ανάπτυξης και Συνεργασίας Τεχνητής Νοημοσύνης Κίνας-BRICS και του Δικτύου Συνεργασίας Ψηφιακού Οικοσυστήματος των BRICS σηματοδοτούν ότι η τεχνολογική πρόοδος δεν χρειάζεται να μονοπωλείται από μια χούφτα έθνη.

Αντίθετα, μπορεί να χρησιμεύσει ως ένα κοινό εργαλείο για τη μείωση των αναπτυξιακών κενών. Από τα αιολικά πάρκα της Βραζιλίας μέχρι τα ηλιακά έργα της Νότιας Αφρικής, η συνεργασία των BRICS — συχνά με κινεζικές επενδύσεις και τεχνογνωσία — έχει προσφέρει απτές συνεισφορές στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ανθεκτικότητα στο κλίμα. Το αυξανόμενο χαρτοφυλάκιο πράσινων ομολόγων της Νέας Τράπεζας Ανάπτυξης τοποθετεί περαιτέρω το μπλοκ ως μοχλό ανάπτυξης χαμηλών εκπομπών άνθρακα σε μια εποχή που ο πλανήτης το χρειάζεται απεγνωσμένα.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ 

Aυτό που προέκυψε από τη συνάντηση δεν είναι ένα μπλοκ που στρέφεται εναντίον ενός άλλου, αλλά μια κοινότητα που εργάζεται προς ένα κοινό μέλλον για την ανθρωπότητα. Είναι μια φιλοδοξία που βασίζεται στην πεποίθηση ότι η ειρήνη και η ευημερία είναι αδιαίρετες, ότι οι λύσεις χωρίς αποκλεισμούς δεν είναι μόνο πιο δίκαιες αλλά και πιο αποτελεσματικές. 

Τελικά η ενότητα είναι δυνατή χωρίς ομοιομορφία αλλά με ποικιλομορφία. Οι BRICS καλωσορίζουν όσους είναι πρόθυμοι να συνεργαστούν, όχι με βάση την ιδεολογία αλλά με βάση την κοινή επιδίωξη της ανάπτυξης και της αξιοπρέπειας. Η ομάδα των χωρών είναι έτοιμη να συνεργαστεί με άλλα μέρη για να ενεργήσει περαιτέρω στο πνεύμα του ανοιχτού πνεύματος, της συμπερίληψης και της αμοιβαία επωφελούς συνεργασίας  και να εργαστεί από κοινού για έναν πιο δίκαιο και εύτακτο πολυπολικό κόσμο.

*Ο Δημήτρης Σκουτέρης είναι πολιτικός αναλυτής, skouterisd@gmail.com, https://www.facebook.com/dimitris.skouteris.94, @dim1956.bsky.social, @skouterisd, https://skouterisd.blogspot.com.

 

Η ΠΑΓΙΔΑ ΤΟΥ ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ

                      Δύο αφηγήσεις για τον 21ο Αιώνα: Η «Παγίδα του Θουκυδίδη» αλλά 

                            και η «Αρμονία στην Ποικιλομορφία»

                                       Γράφει ο Δημήτρης Σκουτέρης

Στον δημόσιο διάλογο για τη διεθνή πολιτική συναντούμε όλο και συχνότερα έννοιες όπως η «Παγίδα του Θουκυδίδη», η «Συμμαχία των Πέντε Ματιών», το «Δόγμα του Μέσου» και η «Αρμονία στην Ποικιλομορφία». Προφανώς δεν πρόκειται για απλές μεταφορές φράσεων, αλλά για συμβολικές πυξίδες που αποκαλύπτουν τον τρόπο με τον οποίο διαφορετικά κέντρα ισχύος αντιλαμβάνονται την παγκόσμια τάξη.

Κατά την δυτική αφήγηση είναι αναπόφευκτη η σύγκρουση

Ο «νοητικός ζουρλομανδύας» της Παγίδας του Θουκυδίδη εκφράζει μια μοιρολατρική ανάγνωση: όταν μια ανερχόμενη δύναμη απειλεί την κυριαρχία μιας κατεστημένης, ο πόλεμος είναι σχεδόν αναπόφευκτος. Σήμερα, αυτή η αναλογία χρησιμοποιείται για να περιγραφεί η αντιπαράθεση ΗΠΑ–Κίνας. Η Ουάσιγκτον, αντί να βλέπει την άνοδο της Κίνας ως μια πιθανή ευκαιρία για συνεργασία, συχνά τη διαβάζει ως απειλή. Εδώ εντάσσεται και η Συμμαχία των Πέντε Ματιών: ένα πανίσχυρο δίκτυο πληροφοριών ΗΠΑ, Βρετανίας, Καναδά, Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας ,που  μεταξύ άλλων στοχεύει και στον περιορισμό της κινεζικής επιρροής.

Η προσέγγιση αυτή συνδέεται με τις πολιτικές του Ντόναλντ Τραμπ. Οι δασμοί που ξεκίνησε να επιβάλλει από το 2018 κατά των κινεζικών προϊόντων – και που συνεχίστηκαν, με μικρές διαφοροποιήσεις, και από τον Τζο Μπάιντεν – εξέφρασαν την επιλογή του οικονομικού προστατευτισμού και της εμπορικής αντιπαράθεσης. Ακόμα και σήμερα απειλεί κατά καιρούς για δασμούς μέχρι 145%, αλλά δεν έχει τολμήσει να υπογράψει τέτοιο διάταγμα.

 Παράλληλα, ο ίδιος Τραμπ δεν διστάζει να προβάλλει τον εαυτό του ως ειρηνοποιό, επιδιώκοντας ακόμα και υποψηφιότητα για το Νόμπελ Ειρήνης. Επικαλείται «ειρηνευτικές πρωτοβουλίες» του άλλοτε στην κορεατική χερσόνησο-άλλοτε στην Αφρική- ή και στη Μέση Ανατολή- ή και στη σύρραξη Ινδίας-Πακιστάν. Πρόκειται για το παράδοξο της αμερικανικής πολιτικής: συνδυασμός σκληρού ανταγωνισμού με μια ρητορική επιλεκτικής ειρήνευσης.

Η εναλλακτική ασιατική αφήγηση: «μέτρο και αρμονία»

Απέναντι σε αυτήν την αντίληψη, η Κίνα και άλλες χώρες της Ασίας προτάσσουν διαφορετικά σχήματα σκέψης. Το «Δόγμα του Μέσου», αντλημένο από την αριστοτελική αλλά και κομφουκιανή παράδοση, επισημαίνει ότι η αρετή βρίσκεται στο μέτρο, μακριά από υπερβολές και ακραίες συγκρούσεις. Στο πεδίο της διεθνούς πολιτικής αυτό νοηματοδοτεί την στρατηγική της εξισορρόπησης: ούτε υποταγή, ούτε μετωπική ρήξη. Ιδού η αυθεντική εφαρμογή του αρχαιοελληνικού οικουμενισμού όπως τακτοποιήθηκε με το ρητό «Μέτρον Άριστον»    

Αντίστοιχα, η «Αρμονία στην Ποικιλομορφία» προβάλλεται από το Πεκίνο ως θεμέλιο της πολυμέρειας: οι διαφορετικοί πολιτισμοί και συστήματα μπορούν να συνυπάρξουν, αρκεί να υπάρχει αμοιβαίος σεβασμός. Είναι η δύναμη της Ενότητας των αντιθέτων. Είναι η κυριαρχία του «ΟΛΟΝ» έναντι του «ΜΕΡΟΥΣ».  Είναι η κινεζική απάντηση στη λογική της «αναπόφευκτης σύγκρουσης» που κυριαρχεί στον δυτικό λόγο.

Ο ρόλος των BRICS και του SCO

Αυτή η διαφοροποίηση δεν μένει μόνο στο επίπεδο της ρητορικής, αλλά αποκτά υλική υπόσταση σε νέους θεσμούς. Οι BRICS (αρχικά μέλη Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική – και πλέον με τα μέλη-εταίρους αγγίζουν τις είκοσι χώρες) αναδύονται ως αντίβαρο στην G7, προβάλλοντας μια ατζέντα οικονομικής συνεργασίας που δεν καθορίζεται από την Ουάσιγκτον ή τις Βρυξέλλες, ή τα οποιαδήποτε δυτικά κέντρα αποφάσεων.

Παράλληλα, ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), που ιδρύθηκε με πρωτοβουλία Κίνας και Ρωσίας, εξελίσσεται σε πλατφόρμα ασφάλειας και οικονομίας που αγκαλιάζει την Κεντρική και Νότια Ασία (καλύπτει τον ευαίσθητο χώρο της Ευρασίας). Η Σύνοδος του SCO στην Κίνα, στις 31 Αυγούστου-1^η Σεπτεμβρίου, δείχνει ακριβώς αυτήν την εναλλακτική αρχιτεκτονική διεθνών σχέσεων. Πρόκειται για χώρους όπου κυριαρχεί η λογική της «ποικιλομορφίας» και όχι η πίεση προς ομοιομορφία ακόμα και δια του καταναγκασμού.

Οι δύο δρόμοι

Οι τέσσερις έννοιες, συμβολικές Πυξίδες τις αποκαλέσαμε – η Παγίδα του Θουκυδίδη, τα Πέντε Μάτια, το Δόγμα του Μέσου, η  Αρμονία στην Ποικιλομορφία – σκιαγραφούν δύο αντίθετες αφηγήσεις για τον 21ο αιώνα. Η πρώτη, κυρίαρχη στη Δύση, βλέπει τον κόσμο ως μηδενικό άθροισμα: η άνοδος του ενός σημαίνει την πτώση του άλλου. Η δεύτερη, που προβάλλεται από την Ανατολή και τους νέους διεθνείς θεσμούς, επιδιώκει μια  πολυφωνική-πολυπολική παγκόσμια κοινότητα, όπου οι διαφορές δεν οδηγούν αναγκαστικά σε σύγκρουση αλλά μπορούν να γίνουν πηγή δημιουργικής συνύπαρξης.

Η επιλογή δεν είναι μόνο φιλοσοφική-ιδεολογική. Έχει συνέπειες στην οικονομία, στο εμπόριο, στην ασφάλεια, στην τεχνολογική πρόοδο. Η πρόκληση για τις κοινωνίες – και για την Ελλάδα – είναι να μην εγκλωβιστούν στον «νοητικό ζουρλομανδύα» της μοιραίας αντιπαράθεσης (δεν χρειάζεται να κηρύσσει τον πόλεμο κατά της Ρωσίας ο πρωθυπουργός), αλλά να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που προσφέρει η «αρμονία στην ποικιλομορφία».

Εξάλλου, η ελληνική παράδοση μάς θυμίζει ότι «μέτρον άριστον»· το μέτρο και η ισορροπία οδηγούν σε ανθεκτικότητα και ειρήνη. Και όπως οι αρχαίοι Έλληνες καλλιέργησαν έναν Οικουμενισμό που δεν ταυτίζεται με την ισοπεδωτική παγκοσμιοποίηση, έτσι και σήμερα η Ελλάδα μπορεί να εμπνεύσει έναν δρόμο που συνδυάζει την ταυτότητα με τον διάλογο, το μέτρο με την ανοιχτότητα – μια γέφυρα ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή. Εις αναζήτηση προθύμων Νεοελλήνων…

 

Ο Δημήτρης Σκουτέρης είναι πολιτικός αναλυτής, skouterisd@gmail.com, https://www.facebook.com/dimitris.skouteris.94, @dim1956.bsky.social, @skouterisd, https://skouterisd.blogspot.com.

 

 

ΤΡΑΜΠ ΚΑΙ ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΠΡΟΘΥΜΩΝ

 

             ΠΩΣ Ο ΤΡΑΜΠ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΜΜΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ                                             ΕΝΙΣΧΥΟΥΝ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΛΑΡΙΟΠΟΙΗΣΗ

                                         Γράφει ο Δημήτρης Σκουτέρης

                   Η Κρίση Εμπιστοσύνης σε ένα Παγκόσμιο Σύμβολο

   Για δεκαετίες, το αμερικανικό δολάριο ήταν πολύ περισσότερο από ένα απλό νόμισμα. Ήταν το απόλυτο παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, ο αδιαμφισβήτητος άρχοντας του διεθνούς εμπορίου και ένα ισχυρό εργαλείο γεωπολιτικής επιρροής. Ωστόσο, σήμερα, αυτό το θεσμικό θεμέλιο της παγκόσμιας οικονομίας βρίσκεται υπό αμφισβήτηση. Η εμπιστοσύνη που εκόντες-άκοντες του είχαν αποδώσει έθνη και αγορές σε όλο τον κόσμο διαβρώνεται με ρυθμό που προκαλεί ανησυχία, με κύριους υπεύθυνους την ίδια την Ουάσιγκτον, τις πολιτικές της, αλλά και τις πολιτικές των «προθύμων ευρωπαίων». Η εποχή της «εξαίρεσης του δολαρίου» φαίνεται να πλησιάζει το τέλος της .

Η οπλοποίηση του Οικονομικού Συστήματος και οι Αντιδράσεις

Ένα από τα κύρια σημεία καμπής στην πορεία προς την απώλεια εμπιστοσύνης ήταν η απόφαση των ΗΠΑ και των δυτικών συμμάχων τους να οπλοποιήσουν-να χρησιμοποιήσουν ως όπλο- το χρηματοοικονομικό σύστημα εναντίον της Ρωσίας λόγω της κρίσης στην Ουκρανία. Το πάγωμα δισεκατομμυρίων δολαρίων ρωσικών αποθεμάτων (στην ουσία Ρωσικών χρημάτων) και ο αποκλεισμός ρωσικών τραπεζών από το σύστημα SWIFT έστειλε ένα ηχηρό μήνυμα σε όλο τον κόσμο: το δολάριο και το δίκτυο που δομήθηκε για να το περιβάλλει μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως όπλα .

Αυτή η κίνηση, που αιτιολογήθηκε ότι στόχευε στην άσκηση πίεσης κατά συγκεκριμένης χώρας, είχε αλυσιδωτές αντιδράσεις. Πολλά έθνη, φοβούμενα ότι κάποια στιγμή μπορεί να βρεθούν στην ίδια θέση, επιτάχυναν τις προσπάθειες αποδολαριοποίησης. Ακόμη και η Σαουδική Αραβία, η οποία για δεκαετίες στήριζε το σύστημα του «πετροδολαρίου» απαιτώντας πληρωμές για το πετρέλαιο σε δολάρια, άρχισε να δέχεται εναλλακτικά νομίσματα. Αυτή η μετατόπιση απειλεί τον πυρήνα της κυριαρχίας του δολαρίου στον παγκόσμιο εμπόριο των ενεργειακών προϊόντων .

Τα Εσωτερικά Οικονομικά Προβλήματα: Χρέος και Πληθωρισμός

Παράλληλα με τις γεωπολιτικές κινήσεις, εσωτερικά οικονομικά προβλήματα υπονομεύουν τα θεμέλια του δολαρίου. Το αμερικανικό εθνικό χρέος έχει προ πολλού ξεπεράσει τα 36 τρισεκατομμύρια δολάρια, με το ποσοστό χρέους προς ΑΕΠ να πλησιάζει το αστρονομικό 120%. Για να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις, το αρμόδιο τραπεζικό Σύστημα των ΗΠΑ- FED- κατέφυγε σε εκτεταμένη νομισματική εκτύπωση, μια πολιτική που τροφοδότησε τον πληθωρισμό και ταυτόχρονα αποδυνάμωσε την αξία του δολαρίου .

Το αποτέλεσμα είναι ότι τα κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ, που κάποτε θεωρούνταν το ασφαλέστερο από τα ασφαλή περιουσιακά στοιχεία, έχουν μετατραπεί για πολλούς σε μια «παγίδα υποτίμησης». Χώρες που κράτησαν τεράστια ποσά σε αμερικανικά ομόλογα, όπως η Ιαπωνία και ακόμη και η Σαουδική Αραβία, έχουν αρχίσει να τα πουλούν. Επιπλέον, η πολιτική της FED είχε συνέπειες πέρα από τα σύνορα των ΗΠΑ, με το λεγόμενο «παλιρροϊκό κύμα του δολαρίου» να ωθεί αναδυόμενες οικονομίες, όπως η Αργεντινή και η Αίγυπτο, στα όρια της χρηματοπιστωτικής πτώχευσης .

Οι Εναλλακτικές και το Μέλλον

Αντιδρώντας στην αστάθεια και τους κινδύνους, ο κόσμος αναζητά εναλλακτικές. Νέα συστήματα πληρωμών αναπτύσσονται για να παρακάμψουν το SWIFT και το δολάριο, όπως το κινεζικό CIPS, το ρωσικό SPFS και το ευρωπαϊκό INSTEX .

Η μεγαλύτερη απειλή για την ηγεμονία του δολαρίου μπορεί να προέλθει από την ανάπτυξη των Ψηφιακών Νομισμάτων Κεντρικών Τραπεζών (CBDCs). Καθώς χώρες αναπτύσσουν τα δικά τους ψηφιακά νομίσματα και δημιουργούν διασυνοριακές συμμαχίες, ο ρόλος του δολαρίου ως απαραίτητου μεσάζοντα στο διεθνές εμπόριο θα μπορούσε να μειωθεί σημαντικά, καθιστώντας το πλέον ξεπερασμένο .

Οδεύουμε προς το  Πολυπολικό Νομισματικό Μέλλον;

Η παγκόσμια οικονομία φαίνεται να κινείται αμετάκλητα προς ένα πιο πολυπολικό και διαφοροποιημένο νομισματικό σύστημα. Το μέλλον δεν ανήκει πλέον σε ένα μοναδικό, κυρίαρχο νόμισμα, αλλά σε ένα portfolio νομισμάτων όπου το ευρώ, το κινεζικό γουάν, η ινδική ρουπία  και ακόμη μέταλλα-όπως ο χρυσός-καθώς και νέα ψηφιακά νομίσματα που αναμένεται να παίζουν σημαντικότερους ρόλους  .

Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτή η μετατόπιση έχει σοβαρές συνέπειες. Το κόστος δανεισμού θα αυξηθεί, και το πιο σημαντικό, η γεωπολιτική επιρροή των ΗΠΑ θα εξασθενίσει. Η απώλεια της χρηματοοικονομικής μόχλευσης σημαίνει ότι η ικανότητα της Ουάσιγκτον να επιβάλλει κυρώσεις ή να ασκεί πίεση θα μειωθεί δραστικά .

Η πτώση του δολαρίου είναι μια ισχυρή υπενθύμιση ότι στην παγκόσμια οικονομία, όπως και στη διπλωματία, η εμπιστοσύνη είναι το πιο πολύτιμο νόμισμα. Η ανάκαμψη απαιτεί μια ριζική αλλαγή στην προσέγγιση: πιο συνεργατική, λιγότερο αντιπαραθετική και με σεβασμό στις αγορές και τα έθνη που κάποτε έτρεφαν με τις σάρκες τους  την υπεροχή του δολαρίου. Είναι πλέον προφανές ότι οι ΗΠΑ κινδυνεύουν να βρεθούν σε ένα απομονωμένο οικονομικό νησί, μακριά από τις αγορές που κάποτε κυβερνούσαν, μακριά από την παγκόσμια κοινωνία. Σε αυτήν την απομόνωση κινδυνεύουν να βρεθούν και οι «πρόθυμοι σύμμαχοι» των ΗΠΑ, οι Ευρωπαίοι.

Η αποδολαριοποίηση θα συμβάλλει στο μέτρο που της αναλογεί και ως γεωπολιτικός καταλύτης, δεδομένου ότι δεν απέχουμε πολύ από την Νέα Γιάλτα. Η διαφορά πλέον είναι ότι πρωταγωνιστικό ρόλο πλέον στην διαμόρφωση της Νέας Γιάλτας θα έχουν οι χώρες των BRICS, καθώς και του SCO, οι χώρες του Παγκόσμιου Νότου. Σύντομα οι Δυτικοί (ΗΠΑ και Ευρωπαίοι αποικιοκράτες) εκτός των συνεπειών της αποδολαριοποίησης θα κληθούν στην καταβολή επανορθώσεων για τη φρίκη του διατλαντικού δουλεμπορίου και τους αιώνες της αποικιακής εκμετάλλευσης που επέβαλλαν. Άλλωστε υπάρχει το προηγούμενο των επανορθώσεων του ολοκαυτώματος.

 *Ο Δημήτρης Σκουτέρης είναι πολιτικός αναλυτής, skouterisd@gmail.com, https://www.facebook.com/dimitris.skouteris.94, @dim1956.bsky.social, @skouterisd, https://skouterisd.blogspot.com.

    

  

ΝΤΡΑΓΚΙ

                      Ντράγκι: Ο «τεχνοκράτης» ή ο «πολιτικός λαγός» των ολιγαρχών;

               

Γράφει ο Δημήτρης Σκουτέρης 

Στον ευρωπαϊκό πολιτικό και χρηματοπιστωτικό ορίζοντα, λίγα ονόματα προφέρονται με τόσο σεβασμό , όσο αυτό του Μάριο Ντράγκι. Ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), ο «άνδρας που έσωσε το ευρώ», προφανώς και είναι μια κατασκευασμένη εμβληματική φιγούρα του διεθνούς οικονομικού κατεστημένου. Αναντίλεκτα αυτοί που δεν παρασύρονται από την προπαγάνδα των συστημικών ΜΜΕ αναγνωρίζουν εύκολα ότι  πίσω από την τεχνοκρατική του περσόνα και τη ρητορική της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, κρύβεται μια πραγματικότητα δυσάρεστη και ενοχλητικά συνεπής. Ντράγκι, μια ζωή αφιερωμένη στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων μιας υπερεθνικής χρηματοπιστωτικής και οικονομικής ελίτ, στην υπηρεσία  της γεωπολιτικής ηγεμονίας των ΗΠΑ, πολλές φορές εις βάρος των ευρωπαϊκών λαών και της εθνικής κυριαρχίας τους.

Μεσσίας ή «Τεχνοκράτης» των ολιγαρχών ;

Ο Ντράγκι δεν είναι ο κλασικός πολιτικός, αλλά οι κατά καιρούς αποφάσεις του υπήρξαν κυρίως πολιτικές. Η ισχύς του δεν προέρχεται από λαϊκή εντολή, αλλά από μια ανθούσα τεχνοκρατική καριέρα σε χρηματοπιστωτικά ιερατεία. Η φήμη του χτίστηκε στη δεκαετία του 1990, όταν, ως υψηλόβαθμος υπάλληλος του ιταλικού δημοσίου, επέβλεψε μια σειρά ιδιωτικοποιήσεων, σε βάρος του δημόσιου τομέα προς όφελος ιδιωτικών οικονομικών συμφερόντων. Αυτή η πορεία κορυφώθηκε με τη θητεία του στην ιταλική Κεντρική Τράπεζα και, κυρίως, στην ΕΚΤ.

Στην ΕΚΤ, ο Ντράγκι απέκτησε τον θρύλο του «whatever it takes» («ό,τι χρειαστεί»). Το 2012, με αυτή τη φράση, αντιμετώπισε το ευρωπαϊκό χρέος και σταθεροποίησε το νόμισμα, το Ευρώ. Ωστόσο, αυτή η πράξη,  δεν ήταν τίποτε άλλο από μια τεράστια πράξη διάσωσης του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος. Οι αγορές ηρέμησαν  γιατί ο Ντράγκι τους διαβεβαίωσε ότι τα κεφάλαια των Ευρωπαίων φορολογουμένων θα στήριζαν (θα διέσωζαν)  τις τράπεζες που δημιούργησαν την κρίση. Δεν ήταν ένα σχέδιο για τη διάσωση των πολιτών, αλλά για τη διαφύλαξη του συστήματος που τους εξαπάτησε. Ήταν η τελική νίκη του νεοφιλελευθερισμού: «Ιδιωτικοποιούμε τα κέρδη, κοινωνικοποιούμε τις ζημίες» δηλαδή  κερδίζουν οι τράπεζες, την πληρώνουν οι λαοί, οι κοινωνίες.

Η Σχέση με τις ΗΠΑ και την Goldman Sachs

Η κριτική ότι ο Ντράγκι λειτουργεί ως γέφυρα των αμερικανικών συμφερόντων στην Ευρώπη δεν είναι συνομωσιολογία. Είναι μια ανάγνωση της καριέρας του. Πριν από την προεδρία της ΕΚΤ, ο Ντράγκι ήταν αντιπρόεδρος του Goldman Sachs International (για την Ευρώπη), της πανίσχυρης αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας,. Η Goldman Sachs δεν είναι μια απλή τράπεζα. Είναι ένας θεσμός που έχει παίξει κεντρικό ρόλο σε παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις, συμπεριλαμβανομένου του σκανδάλου των δανείων subprime, και είναι βαθιά διαπλεκόμενος με το αμερικανικό πολιτικό κατεστημένο.

Για την ιστορία αναφέρουμε ότι το «σκάνδαλο των δανείων subprime» ή δανείων χαμηλής εξασφάλισης, ήταν μια χρηματοπιστωτική κρίση που ξέσπασε τον Αύγουστο του 2007, προκαλώντας την κατάρρευση της αγοράς στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ και παγκοσμίως. Η Goldman Sachs,  συγκέντρωνε στεγαστικά δάνεια (πολλά εκ των οποίων ήταν subprime) και τα «πακετάριζε» σε χρηματοοικονομικά προϊόντα. Στη συνέχεια πουλούσε αυτά τα προϊόντα σε επενδυτές ανά τον κόσμο. Ενώ προωθούσε αυτά τα προϊόντα ως «ασφαλείς επενδύσεις», η ίδια η Goldman Sachs στοιχημάτιζε εναντίον τους (shorting), προβλέποντας ότι θα καταρρεύσουν.

Η θητεία του Ντράγκι στη Goldman το 2002-2005 συμπίπτει χρονικά με την εποχή που η τράπεζα «βοήθησε» την Ελλάδα-συγκεκριμένα τον τότε Έλληνα πρωθυπουργό Κ. Σημίτη-  να «μαγειρέψει» τα στατιστικά-οικονομικά -λογιστικά δεδομένα προκειμένου να «ενταχθεί» η Ελλάδα στην Ευρωζώνη, χρησιμοποιώντας παράγωγα, το περίφημο “currency swap” . Αυτό το σκάνδαλο συνέβαλε άμεσα στην έκρηξη του ελληνικού χρέους. Ο Ντράγκι, ως ανώτερος στέλεχος της τράπεζας για την Ευρώπη, δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι αγνοούσε αυτές τις πρακτικές. Αντίθετα, φαίνεται να ήταν μέρος του οικοσυστήματος που τις διευκόλυνε. Βεβαίως και ως επικεφαλής της Ιταλικής Κεντρικής Τράπεζας αλλά και της ΕΚΤ, οι «πολιτικές» του ήταν συνεπέστατα ευθυγραμμισμένες και μάλιστα  συνεχώς με τα διεθνή οικονομικά συμφέροντα που εκπροσωπούσε και στο παρελθόν, σε βαθμό που πολλοί αναρωτιόντουσαν: «Σε ποιον είναι πιστός ο Ντράγκι; Στους Ευρωπαίους πολίτες ή στους πρώην εργοδότες και τους γεωπολιτικούς συμμάχους τους;

Αυτή η «υπακοή» του Ντράγκι δεν είναι τυχαία, δεδομένου ότι ο Ιταλός ενσαρκώνει την «υποκρισία» ενός νεοφιλελεύθερου τεχνοκράτη, ο οποίος προασπίζει και επιβάλλει τον σκληρό οικονομικό φιλελευθερισμό στους αδύναμους (κράτη μέλη όπως η Ελλάδα), ενώ ταυτόχρονα εφαρμόζει χωρίς ηθικό ή ιδεολογικό πρόβλημα κεϋνσιανικές  πολιτικές (πχ χρηματοδοτικές εκροές, quantitative easing) όταν απειλείται το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Είναι μια διττή πολιτική που εξυπηρετεί μόνο την ολιγαρχία των κεφαλαιούχων.

Η Ιταμή Στάση απέναντι στην Ελλάδα

Κανένα παράδειγμα δεν είναι πιο εκφραστικό της φιλοσοφίας του Ντράγκι από τη στάση του απέναντι στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της κρίσης του χρέους. Ως πρόεδρος της ΕΚΤ, ο Ντράγκι ήταν ένας από τους κύριους αρχιτέκτονες της πολιτικής λιτότητας που επιβλήθηκε στην ελληνική οικονομία. Η ΕΚΤ, υπό την ηγεσία του, πήρε σκληρά μέτρα που οδήγησαν στον πραγματικό χρηματοοικονομικό πνιγμό της χώρας.

Το απόγειο αυτής της πολιτικής ήταν το καλοκαίρι του 2015, όταν η ΕΚΤ, σε συντονισμό με άλλους ευρωπαϊκούς θεσμούς, έκλεισε την ροή  παροχής ρευστότητας στα ελληνικά τραπεζικά ιδρύματα, επιβάλλοντας κεφαλαιακούς ελέγχους και ωθώντας την Ελλάδα στο χείλος της οικονομικής κατάρρευσης. Αυτή η πράξη δεν ήταν ούτε ουδέτερη ούτε τεχνοκρατική. Ήταν βαθιά πολιτική. Ήταν ένα σαφές μήνυμα τιμωρίας προς μια κυβέρνηση που είχε το θράσος να αμφισβητήσει τη δόγμα της λιτότητας και να ζητήσει μια διαφορετική διαπραγμάτευση. Χιλιάδες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις έκλεισαν, οι αποταμιεύσεις των πολιτών εξαϋλώθηκαν και το ανθρώπινο κόστος ήταν τεράστιο. Για τον Ντράγκι, όμως, αυτό φαινόταν να είναι ένα απαραίτητο «κόστος» για τη διατήρηση του συστήματος της Ευρωζώνης – ενός συστήματος που, φαίνεται, εξυπηρετεί πρώτα και κύρια τα χρηματοπιστωτικά συμφέροντα του Βορρά.

Η πίεση Ντράγκι υπέρ της Οικονομίας του Πολέμου

Σήμερα, ο Ντράγκι, έχοντας υπηρετήσει και ως Πρωθυπουργός της Ιταλίας, παραμένει μια εξέχουσα φιγούρα στην ευρωπαϊκή σκηνή. Κατά καιρούς «συμβουλεύει» για περαιτέρω Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση υπό το πρόσχημα της ανάγκης ανταγωνιστικότητας και ασφάλειας. Το σχετικά πρόσφατο «project» του, είναι ίσως και το πιο επικίνδυνο: η συστηματική πίεση για τη μετατροπή της ευρωπαϊκής οικονομίας σε οικονομία πολέμου.

Καλυπτόμενος πίσω από την ανάγκη επίτευξης της «βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας», της «απομάκρυνσης από την ενεργειακή εξάρτηση και άρα της απόκτησης ευρωπαϊκής ενεργειακής αυτονομίας», καθώς  και «γεωπολιτικής αυτονομίας», ο Ντράγκι προωθεί μία ατζέντα που ουσιαστικά αφορά την υπερβολική στρατιωτικοποίηση της ΕΕ και την πλήρη υποταγή της στο αμερικανικό γεωστρατηγικό σχεδιασμό. Η Ευρώπη, υπό τις συμβουλές τεχνοκρατών όπως αυτός, καλείται να ξοδέψει δισεκατομμύρια για στρατιωτικούς σκοπούς, να επανεκκινήσει έναν απαξιωμένο και ελλιπές   βιομηχανικό-στρατιωτικό σύμπλεγμα και να ευθυγραμμίσει πλήρως την οικονομία της με τις ανάγκες του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ.

Αυτό δεν είναι παρά μια νέα μορφή λιτότητας: αντί για κοινωνικές παροχές και δημόσιες επενδύσεις, τα δημόσια χρήματα κατευθύνονται προς την «άμυνα» και την πολεμική βιομηχανία. Είναι μια τεράστια ΑΝΙΣΗ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ, δηλαδή μεταφορά πλούτου από τους φορολογούμενους στους μεγάλους αντιπροσώπους του αμυντικού και ενεργειακού τομέα. Και πάλι, ο ρόλος του Ντράγκι είναι καθοριστικός: ως τεχνοκράτης, «ντύνει»  αυτή την ατζέντα με τη γλώσσα της αναγκαιότητας και της ορθολογικότητας, αποπροσανατολίζοντας από το γεγονός ότι πρόκειται για μια βαθιά πολιτική επιλογή που εξυπηρετεί ξένα γεωπολιτικά συμφέροντα και μια μικρή ομάδα βιομηχανικών λόμπι…Και όλα αυτά όταν η ΕΕ δεν αντιμετωπίζει ουσιαστική στρατιωτική απειλή .

Ο απονομιμοποιημένος Ντράγκι

Ο Μάριο Ντράγκι είναι το τέλειο παράδειγμα του δήθεν μοντέρνου τεχνοκράτη: μια φαινομενικά απολιτίκ φιγούρα, η οποία όμως ασκεί απέραντη πολιτική εξουσία. Η εξουσία του, ωστόσο, δεν προέρχεται από δημοκρατική νομιμοποίηση, αλλά από τις υπηρεσίες που παρέχει σε ένα διεθνές δίκτυο οικονομικών και γεωπολιτικών συμφερόντων.

Η πορεία του μας υπενθυμίζει την οδυνηρή για την κοινωνία ήττα. Τη νίκη των χρηματοοικονομικών οργανισμών έναντι των λαών, της Ουάσιγκτον έναντι των Βρυξελλών, του πολέμου έναντι της κοινωνικής συνοχής. Ο Ντράγκι, ενώ παρουσιάστηκε κατά καιρούς ως ο σωτήρας της Ευρώπης, στην πραγματικότητα ενίσχυσε τις ανισότητες, υπονόμευσε την δημοκρατία, προωθεί  μια νέα εποχή συνεχούς στρατιωτικοποίησης και οικονομικής υποταγής. Η κληρονομιά του Ντράγκι δεν είναι μια πιο ενωμένη Ευρώπη, αλλά μια κατακερματισμένη Ευρώπη, μια υποβαθμισμένη Ευρώπη, μια Ευρώπη ηθικής παρακμής, μια ήπειρος που οδεύει στην φτωχοποίηση, που την καλεί σε άμεση έκδοση «κοινού Χρέους», για να χρηματοδοτήσει την οικονομία του πολέμου. Και αυτός και τα αφεντικά του λογαριάζουν χωρίς την κοινωνία. Η κοινωνία είναι με την ΕΙΡΗΝΗ

Ο Δημήτρης Σκουτέρης είναι πολιτικός αναλυτής, skouterisd@gmail.com, https://www.facebook.com/dimitris.skouteris.94, @dim1956.bsky.social, @skouterisd, https://skouterisd.blogspot.com.