ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ( ΜΕΡΟΣ Ι )

                                  ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ. ΜΕΡΟΣ I : 

                    Λιμενική  Ασφάλεια στο καιρό της Κβαντικής Επικοινωνίας (QKD)

Γράφει ο Δημήτρης Σκουτέρης

Η Ελλάδα διαθέτει συνολικά πλέον των 800 λιμένων κάθε κατηγορίας, δηλαδή Λιμένες Διεθνούς Ενδιαφέροντος - Εθνικής Σημασίας - Μείζονος Ενδιαφέροντος - Τοπικής σημασίας . Στην σημερινή  ψηφιακή εποχή, η οποία προσφέρει ουσιαστικές ευκαιρίες ανάπτυξης και προόδου της Λιμενικής μας Βιομηχανίας ,οφείλουμε να εκτιμήσουμε σοβαρά  ένα νέο πεδίο απειλών που ενδεχομένως εδράζεται και στα νέα  τεχνολογικά  επιτεύγματα. Αυτό το πεδίο είναι ο κυβερνοχώρος που βρίθει κυβερνοεπιθέσεων.

Για να αντιληφθούμε την αξία της Λιμενικής Βιομηχανίας σημειώνουμε ότι οι θαλάσσιες μεταφορές αφορούν τόσο στη μεταφορά επιβατών, όσο και στην μεταφορά εμπορευμάτων. Σε παγκόσμια κλίμακα, ο τομέας των εμπορευματικών θαλάσσιων μεταφορών εμπλέκεται στο 80% του όγκου του παγκόσμιου εμπορίου, ενώ αυτός της επιβατηγού ναυτιλίας μόνο στην Ευρώπη ξεπερνά το 20% των διακινούμενων επιβατών.

Στα παραπάνω παρακαλώ συνυπολογίσετε οτι :

1.Ο ναυτιλιακός και λιμενικός τομέας θεωρείται ο βασικός εξωστρεφής μοχλός της ελληνικής οικονομίας, αποφέροντας αξιόλογα έσοδα, υψηλή απασχόληση (ιδιαίτερα καλά αμειβόμενη).Είναι ο πυλώνας πολλών υπηρεσιών και ευρύτερων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Σε συνδυασμό με την ανάπτυξη των ναυπηγείων και της ναυπηγοεπισκευής, η συμβολή του συνόλου του τομέα εκτιμάται κοντά στο 7–8% του ΑΕΠ. Ο υποτομέας των λιμένων συνεισφέρει περίπου 1–1,5 % του ΑΕΠ, με τάση αύξησης μέσω αυξημένων επενδύσεων και αξιοποίησης δυναμικού. Ενδεικτικά λόγω της αποκρατικοποίησης του Λιμένα του Πειραιά ( COSCO) και των μεγάλων επενδυτικών προγραμμάτων (COSCO), αναμένεται να ενισχυθεί το ΑΕΠ με επιπλέον €384 εκατ. έως το 2027, και να δημιουργηθούν ≈5.800 νέες θέσεις εργασίας.

2.Η Ελλάδα, ως χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, αλλά και ως κράτος αντιμετωπίζει συγκεκριμένες γεωπολιτικές προκλήσεις και απειλές ιδίως από την Τουρκία.

Τίθεται το θέμα όχι απλά της ασφάλειας αλλά της Κυβερνοασφάλειας και της Ανθεκτικότητας του Ελληνικού Λιμενικού συστήματος με προτεραιότητα τους Λιμένες Διεθνούς Ενδιαφέροντος (πχ Πειραιά-Θεσσαλονίκη-Αλεξανδρούπολη-Βόλος-Ηγουμενίτσα-Πάτρα κλπ). Είναι υποχρέωση της κυβέρνησης (μηδέ των υπολοίπων πολιτικών δυνάμεων εξαιρουμένων)- των Οργανισμών Λιμένων-των ΟΤΑ (Α΄και Βαθμού)-των φορέων της οικονομίας που εμπλέκονται με την ναυτιλία, να συνδράμουν στην διαμόρφωση ενός στρατηγικού σχεδίου Κυβερνοασφάλειας και Ανθεκτικότητας του εθνικού Λιμενικού συστήματος.

Με δεδομένο ότι οι ψηφιακές και συμβατικές απειλές διαπλέκονται η ασφάλεια σήμερα διέρχεται αναπόφευκτα και από τον ψηφιακό χώρο.  Για χώρες μάλιστα που ζουν υπό συνεχή γεωπολιτική πίεση και Τουρκικές απειλές– όπως η Ελλάδα-προβάλλει η αδήριτη ανάγκη για
κεντρικό συντονισμό, επενδύσεις σε ανθρώπινο δυναμικό, διεθνείς συνεργασίες στρατηγικού χαρακτήρα, ευελιξία, και πάνω απ' όλα, η κατανόηση ότι η κυβερνοασφάλεια είναι ζήτημα συλλογικής επιβίωσης και εθνικής κυριαρχίας στον 21ο αιώνα. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: Στον ψηφιακό αγώνα, η ανθεκτικότητα είναι το νέο όπλο.

Τι σημαίνει όμως "Κυβερνοασφάλεια" στην πράξη;
Δεν αφορά μόνον "χάκερ" ή μυστικές υπηρεσίες. Είναι στην ουσία η προστασία των ψηφιακών μας ζωών:

Των προσωπικών μας δεδομένων (φωτογραφίες, μηνύματα, τραπεζικοί λογαριασμοί)

Των νοσοκομείων, ηλεκτρικών δικτύων, συστημάτων ύδρευσης, των υποδομών μεταφορών (πχ Λιμένων-αεροδρομίων-οδικού δικτύου)

Του κράτους από ψηφιακή κατασκοπεία ή σαμποτάζ.

Αναντίλεκτα κυβερνοασφάλεια σημαίνει και πρόβλεψη-αντιμετώπιση συνεπειών από την εξέλιξη της τεχνολογίας. Έτσι για παράδειγμα οι κβαντικοί υπολογιστές απειλούν να "σπάσουν" τα σημερινά κρυπτογραφικά συστήματα (RSA, ECC) σε δευτερόλεπτα. Αυτό επηρεάζει τραπεζικές συναλλαγές, Εθνικά μυστικά, Στρατιωτικές και λοιπές επικοινωνίες, δεδομένα υγείας, δεδομένα της οικονομικής δραστηριότητας ατόμων-επιχειρήσεων-κράτους. Θα μπορούσαν να διαβάζουν ακόμα και κρυπτογραφημένα μηνύματα του παρελθόντος. Για το λόγο αυτό η επιστημονική κοινότητα συζητά και για την Μετα-Κβαντική Κρυπτογραφία (PQC), αναφερόμενη σε Αλγόριθμους  ανθεκτικούς σε κβαντικές επιθέσεις (π.χ. Kyber, Dilithium).

Αν η κυβερνοασφάλεια είναι ζήτημα συλλογικής επιβίωσης και εθνικής κυριαρχίας στον 21ο αιώνα που απαιτεί και διεθνείς συνεργασίες στρατηγικού χαρακτήρα Προβάλλει το ερώτημα ποιούς και γιατί τους επιλέγουμε να συνεργασθούμε; Προφανώς η επιλογή εν πολλοίς προσδιορίζεται και  από την κάλυψη των αναγκών που πρέπει να αντιμετωπίσω-από τις σχέσεις που ήδη έχω με τον υποψήφιο εταίρο- από την αξιοπιστία, την φερεγγυότητα, τις ΓΝΩΣΕΙΣ, την εμπειρία του εταίρου. Δυνητικά υποψήφιοι εταίροι-ως κατέχοντες μέρος της σχετικής γνώσης- θα μπορούσαν να είναι η Γαλλία, η Ουγγαρία, το Ισραήλ, η Κίνα.

Η αναγκαιότητα συνεργασίας Ελλάδας-Κίνας στον Κβαντικό Χώρο

Προφανώς η ζυγαριά της επιλογής γέρνει προς την πλευρά της Κίνας. Σπεύδω να προλάβω διάφορους Ιδεοληπτικούς. Ας να μην επικαλεστούν  Γεωπολιτικές Πιέσεις (ΝΑΤΟ) δεδομένου ότι υφίσταται περιορισμός της συνεργασίας σε αυστηρά ειρηνικές εφαρμογές , αποκλεισμός στρατιωτικού τομέα. Η συνεργασία Ελλάδας-Κίνας στον τομέα ασφάλειας των Ελληνικών Λιμένων με πιλοτικές εφαρμογές αξιοποίησης κβαντικής τεχνολογίας στον Οργανισμό Λιμένα Πειραιώς είναι όχι μόνο δυνατή, αλλά και στρατηγικά επιβεβλημένη, δεδομένων των υφιστάμενων σχέσεων του ΟΛΠ με την Κρατική εταιρεία COSCO της Κίνας, αλλά ακόμα και λόγω του γεγονότος ότι εκπροσωπούν οι δύο χώρες τους αρχαιότερους πολιτισμούς.

Η Κίνα θεωρείται και είναι ο παγκόσμιος πρωτοπόρος σε κβαντικές τεχνολογίες . Ενδεικτικά έχει επενδύσει τουλάχιστον $10 δις στο Εθνικό Εργαστήριο Πληροφοριών Κβαντικών Επιστημών.

Εταιρείες όπως η Huawei έχουν ήδη υλοποιήσει QKD δίκτυα σε λιμένες (π.χ. Σαγκάη).

Από την πλευρά της η Ελλάδα μπορεί να προτείνει την επιστημονική-ερευνητική εμπλοκή  του Ερευνητικού κέντρου ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος", και των Πανεπιστημίων Κρήτης-Πατρών-Θεσσαλίας, του ΕΜΠ για την τοπική εφαρμογή τεχνολογιών, αλλά και για πιθανή ανταλλαγή ερευνητών με αντίστοιχα Κινεζικά ΑΕΙ και Ερευνητικά κέντρα.

Ενδεικτικοί τομείς συνεργασίας:

1. Κβαντική Επικοινωνία (QKD) & Λιμενική Ασφάλεια

Στόχος: 

Η Ασφαλής σύνδεση Πειραιά ↔ Σαγκάη αντί της επικοινωνίας με τα σημερινά ευάλωτα καλώδια.

Τεχνολογία:

            Κινεζικά QKD Systems (Huawei, CAS) → Εγκατάσταση σε λιμενικούς πύργους ελέγχου.

             Ελληνική Διαχείριση: ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος" για την αναγκαία διασφάλιση  προστασίας δεδομένων.

Οφέλη για τον Πειραιά:

             Διασφάλιση Απόρρητων Logistics Data (τιμολόγια, φορτία, προμηθευτές).

             Παγκόσμιος Διακυβερνητικός Πόλος (IGF) για έξυπνους λιμένες.

Ενημερωτικά : Τα Δίκτυα QKD (Quantum Key Distribution είναι η  μέθοδος ασφαλούς ανταλλαγής κρυπτογραφικών κλειδιών μεταξύ δύο μερών, χρησιμοποιώντας τις αρχές της κβαντικής μηχανικής) για να επιτευχθεί η Ασφαλής επικοινωνία των συνεργαζομένων – πχ Λιμένες Πειραιά και Σαγκάης- αλλά  και για τα μελλοντικά Δίκτυα κβαντικής ασφάλειας.

2. Κβαντικοί Αισθητήρες για Έξυπνη Λογιστική

Εφαρμογές:

              Real-Time Tracking: Καταγραφή Θέσης, τυχόν υγρασίας, θερμοκρασίας εμπορευματοκιβωτίων.

              Άμεση Ανίχνευση Κινδύνων: Χημικές διαρροές, βιολογικοί παράγοντες.

Συνεργάτες:

              COSCO Shipping (δεδομένα, υποδομή).

              Ελληνικό ΑΕΙ ή το ΕΜΠ (ανάλυση δεδομένων + AI).

3. Μετα-Κβαντική Κρυπτογράφηση (PQC) για Διασυνοριακές Συναλλαγές

               Κοινό Πρότυπο: Ελληνο-κινεζικό PQC Framework βασισμένο σε CRYSTALS-Kyber.

               Πιλοτική Εφαρμογή:

               Τελωνείο Πειραιά → Κρυπτογράφηση εγγράφων εισαγωγής/εξαγωγής.

                Ελληνικές Εμπορικές Τράπεζες για συναλλαγές CNY/EUR.

Τα οφέλη για την Ελλάδα είναι ότι:  

Η συνεργασία την αναβαθμίζει σε κβαντικό κόμβο της Μεσογείου αποκτώντας την σχετική τεχνογνωσία και προσελκύοντας επενδύσεις.

Ο Πειραιάς αναγνωρίζεται Διεθνώς ως Βest Practice Hub για κβαντικούς λιμένες . Το πρώτο λιμάνι όχι μόνον στην Μεσόγειο αλλά σε όλη την ΕΕ με κβαντικές υποδομές.

Αποκτάμε Know How- Αναπτύσσουμε την  Εγχώρια Γνώση (ειδικοί, ερευνητικά κέντρα, ΑΕΙ). Μπορούμε να «εξάγουμε»  αυτήν την τεχνογνωσία σε άλλα Λιμάνια πχ Ρότερνταμ, Αμβούργο.

Η Ελλάδα καθίσταται η Γέφυρα στα πλαίσια του EuroQCI (European Quantum Communication Infrastructure) της χρήσης κινεζικής τεχνολογίας  και υπό τον έλεγχο της ΕΕ.

Η κβαντική συνεργασία Ελλάδας-Κίνας δεν είναι επιλογή, είναι στρατηγική αναγκαιότητα. Ο Πειραιάς μπορεί να γίνει το  μοντέλο για την ειρηνική χρήση κβαντικών τεχνολογιών παγκοσμίως.

Αντί επιμυθίου : Η τεχνολογική ανεξαρτησία χτίζεται με ανοιχτές συνεργασίες, όχι με απομόνωση. Η Ελλάδα μπορεί να γίνει το εργαστήριο όπου η Κίνα και η Ευρώπη συναντιούνται για την επόμενη τεχνολογική επανάσταση.

*Ο Δημήτρης Σκουτέρης είναι πολιτικός αναλυτής, skouterisd@gmail.com, https://www.facebook.com/dimitris.skouteris.94, @dim1956.bsky.social, @skouterisd, https://skouterisd.blogspot.com